Perfecte chrysant

Beschrijving

Energie is voor de chrysantenteelt de laatste jaren als kostenpost toegenomen. Dit door een dalende sparkspread doordat de behoefte aan een hogere winterkwaliteit meer elektriciteit voor belichting vergt. De chrysantentelers hebben daarnaast behoefte om de zomerkwaliteit beter te borgen en hun winterproductie (verder) te verhogen. In de deskstudies ‘Effectief omgaan met elektriciteit bij chrysant’ en ‘Optimale warmtebalans Chrysant’ zijn alle opties verkend om efficiënter om te gaan met energie. Er is o.a. berekend dat bij een laag energiegebruik, een gasprijs van 0.25 €/m³ en een lage elektriciteitsprijs het voordeliger is om de warmte uit een warmtepomp met aquifer te halen dan uit een WKK, een verwarmingsketel of uit aardwarmte. In dit voorstel worden de meest belovende opties geïntegreerd in een volledig teeltconcept en getoetst op praktische haalbaarheid.

Het doel is om aan te tonen dat:

• jaarrond een perfecte chrysant is te telen met een warmtegebruik van 15 m³/m² per jaar aan aardgasequivalenten, 25 kg aan CO2 en 121 kWh/m2.
• de zomerkwaliteit kan worden geborgd door de kaslucht te koelen.
• de winterproductie kan worden gelijkgetrokken met de zomerproductie bij een geringe elektriciteitstoename.
• de bij koeling geoogste warmte kan worden hergebruikt met een warmtepomp en een aquifer, zodat niet hoeft te worden geïnvesteerd in een WKK, en de kas jaarrond kan worden verwarmd zonder aardgas.

Hiervoor wordt een kas van 1000 m2 bij het Improvement Centre ingericht voor chrysantenteelten. De kas wordt uitgerust met o.a. diffuus glas met AR coatings, hybride belichting (100 micromol LED en 65 micromol SON-T, beiden in twee schakelbaar), luchtbehandelingskasten die kunnen koelen en verwarmen, luchtaanzuiging van boven het scherm, extra energiedoek en schaduwdoek. In deze kasfaciliteit worden (vooralsnog voor 1 teeltjaar) chrysantenteelten zo energiezuinig mogelijk uitgevoerd. Omdat de kas is op te splitsen in twee delen, kunnen voor iedere teelt twee varianten van dit teeltplan naast elkaar worden getest. Voor ieder vak wordt een keuze gemaakt tussen:

• wel of geen verlengde opkweek;
• wel of geen bodemreflectie;
• irrigatie met beregening of druppelslangen;
• verschillende belichtingsintensiteiten met LED en/of SON-T;
• verschillende plantdichtheden.

De geoogste chrysanten worden vergeleken met twee referentiebedrijven. Hierbij wordt gelet op teeltsnelheid, versgewicht, drogestofgehalte, bladoppervlak en houdbaarheid.

Eind 2017 is besloten het project met 1 teelt te verlengen om zodoende voldoende gegevens te verzamelen om in februari 2018 een goed besluit te kunnen nemen over het beoogde tweede teeltjaar (rest van 2018). Vraagstellingen die we bij de voortzetting willen beantwoorden zijn:

• Kan de gerealiseerde warmtebesparing ook in de winterperiode worden voortgezet?
• Blijft de gewasgezondheid en de houdbaarheid op orde als in het begin van de teelt een hoge RV van 93 tot 95% wordt gerealiseerd, die naar het einde van de teelt steeds verder wordt verlaagd?
• Levert het gebruik van druppelslangen een betere houdbaarheid?
• Kan met luchtbeweging de bladgrootte worden beïnvloed?
• Hoe gedraagt de chrysant zich in de winterperiode onder hybride belichting? Kan met het andere lichtspectrum, waaronder een lagere hoeveelheid warmtestraling dezelfde groei en reactietijd worden bereikt als de referentiebedrijven? 

Bijdrage derden: ca. 10% in cash door ChrIP (chrysantentelers) en stekbedrijven; in kind bijdrage leveranciers (o.a. Philips (lampen).

Resultaten

Uit het eindrapport De Perfecte Chrysant blijkt dat de takkwaliteit verbeterd moet worden. Wel is het warmteverbruik veel lager dan verwacht en de warmteoogst veel hoger. Hierdoor kan de teelt met een halvering van de koelcapaciteit ook zonder aardgas worden uitgevoerd. Dat blijkt uit onderzoek van Delphy en WUR Glastuinbouw bij het Improvement Centre.

In 2017 zijn bij Delphy Improvement Centre vier chrysantenteelten uitgevoerd op 1000 m2. Het doel was om jaarrond het warmteverbruik onder de 15 m3/m2 aardgas te houden en dat dit ingevuld wordt door de warmteoogst (koeling) middels warmtepomp en aquifers. Ook was het streven om niet meer dan 25 kg CO2 te verbruiken, 121 kWh per m2 per jaar en 5% meer productie ten opzichte van de praktijk. De belangrijkste middelen om deze doelstelling te bereiken zijn hybride belichting (totaal 170 μmol/m2.s), diffuus glas, 3 schermen en 8 luchtbehandelingskasten met een koelvermogen van ±100 W/m2.