Aardwarmte als duurzame warmtebron in de glastuinbouw

Beschrijving

Bij winning van aardwarmte wordt warm water uit watervoerende aardlagen van grote diepten (1 tot 2 km) omhoog gepompt. Het principe van aardwarmte berust op een gemiddelde stijging van de aardkorst van circa 35°C per km. Bij aanwezigheid van waterhoudende lagen op een diepte van 2 km heeft dit water een temperatuur van ca. 75°C. Dit water kan worden opgepompt en gebruikt voor verwarming.

In de tweede helft van 2004 is door een coalitie van het Productschap Tuinbouw en Het Platform Geothermie een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van toepassing van aardwarmte in tuinbouwkassen. Een aanzienlijk deel van de werkzaamheden is uitgevoerd door de Wageningse onderzoeksinstelling A&F (Agrotechnology & Food Innovations) in opdracht van het Productschap Tuinbouw.

Doelstellingen van dit haalbaarheidsonderzoek zijn:

• Het nader definiëren en afbakenen van een eerste experiment voor toepassing van aardwarmte in tuinbouwkassen in Nederland qua omvang, planning en uitvoering;
• Het uitbreiden van het huidige samenwerkingsverband tot een consortium, waarin de key stakeholders deelnemen;
• Het in kaart brengen van de financiële en technische randvoorwaarden van de uitvoering van het experiment.

Resultaten

Uit onderzoek blijkt dat de bodemstructuur in Nederland mogelijkheden biedt voor de toepassing van aardwarmte. De toepassing wordt steeds interessanter door de hoge aardgasprijzen. Vanuit technische invalhoek is er geen belemmering om aardwarmte in te zetten als duurzame energiebron.

Op grond van de beschikbare informatie en interviews met deskundigen is een management samenvatting gemaakt over de toepasbaarheid van geothermie in de glastuinbouw en de belangrijkste aspecten en randvoorwaarden voor de realisatie van projecten. Mede op grond hiervan zijn quick scans uitgevoerd naar de geologische condities van een aantal in aanmerking komende locaties. Op basis van veronderstelde bovengrondse vraag naar warmte en geologische condities zijn twee locaties geselecteerd om verder te onderzoeken. Parallel daaraan zijn de belangrijkste actoren voor de implementatie van een aardwarmteproject in tuinbouw­kassen geïdentificeerd. Met deze stakeholders zijn vervolgens gesprekken gevoerd aan de hand van de vooraf toegezonden management samenvatting om de interesse en eventuele commitment te peilen en in kaart te brengen.

Belangrijkste knelpunten zijn op dit moment de lange terugverdientijd en het risico op een lagere capaciteit dan verwacht.

Een plan van aanpak is opgesteld voor een vervolgtraject op twee mogelijke locaties (Berlikum en de RoCa centrale van E.on bij Rotterdam-Capelle). De bevindingen van de studie zijn vervolgens aangekaart bij een aantal betrokken stakeholders van beide locaties. In Berlikum speelt de komende maanden nog de discussie over de wenselijkheid van uitbreiding van het tuinbouwgebied. Voor Berlikum is daarom het stadium van de planontwikkeling van het tuinbouwgebied nog te pril om nu al een besluit te nemen of zelfs voor te bereiden. De contacten met de stakeholders aldaar vormen onderdeel van het vervolgplan. Bij RoCa worden de bevindingen van de OTC studie aan de E.on directie voorgelegd. Afhankelijk van de beslissing van E.on (en/of Eneco) over deze bevindingen en de wenselijkheid van een verdere uitwerking zullen de RoCa initiatieven worden vervolgd.