Nieuwe opzet voor online adviestool efficiënt CO2 doseren

Er wordt hard gewerkt aan een bedrijfsspecifieke online adviestool voor CO2 dosering. Deze biedt telers inzicht in het CO2-gebruik van teeltstrategieën en zal bijdragen aan kostenbeheersing en emissiebeperking. “Bij optimale dosering onder wisselende omstandigheden komt veel rekenwerk kijken”, zegt ontwikkelaar Jeroen Boonekamp van het Wageningse bedrijf B-Mex. “Daar kunnen telers wel wat technologische hulp bij gebruiken.”

Groeiende complexiteit
CO2 is een belangrijke productiefactor. Door beperking van het aardgasgebruik neemt de beschikbaarheid voor de teelt af en worden de kosten hoger. De marginale waarde van een kg gedoseerde CO2 verschilt per teelt, per bedrijf, per gewas en per seizoen. Bovendien wordt deze ook beïnvloed door dynamische factoren zoals productopbrengst, het weer, de prijzen van gas en elektra, kasuitrusting en de gevolgde teeltstrategie.
“Het belang van efficiënt CO2 doseren wordt steeds groter”, vat Boonekamp samen. “Waar het optimum van moment tot moment ligt, is vanwege de diversiteit en complexiteit van invloedfactoren nauwelijks door een mens te becijferen. Er zijn hoogwaardige rekenmodellen en realtime adviestools nodig die ondernemers op dit vlak kunnen ontzorgen.”

Rekenprogramma en dashboard
In opdracht van het programma Kas als Energiebron van LNV en Glastuinbouw Nederland en met financiële steun van Stichting KijK ontwikkelt B-Mex de gewenste adviestool. Boonekamp: “We borduren voort op de bestaande adviestool OcapOptimaal.nl, die we een paar jaar geleden hebben ontwikkeld. Deze berekent voor klanten van OCAP op uurbasis de optimale CO2-dosering. De nieuwe tool moet in principe voor alle telers geschikt zijn.”
In de eerste fase van het nieuwe project, dat op 1 juli 2022 van start ging, is een dashboard gebouwd dat inzicht gaf in de gemaakte afwegingen. De BCO, waarvan zes telers deel uitmaken, zag hierin een tekortkoming ten aanzien van teeltstrategieën en de daaraan gekoppelde informatiebehoefte.

Marginale kosten en opbrengsten
“We moeten de stap gaan zetten naar een allround adviestool, die met alle denkbare situaties en teeltstrategie uit de voeten kan”, licht Boonekamp toe. “Dit betekent onder andere dat gebruikers bepaalde randvoorwaarden moeten kunnen definiëren, die afhankelijk zijn van hun teelt en hun teeltstrategie. Daar zitten namelijk grote verschillen tussen, die op enig moment invloed hebben op de marginale waarde die je aan een kg CO2 kunt of wilt toekennen.”
Als voorbeeld noemt de productontwikkelaar paprika en chrysant. Voor een paprikateler wordt elke kg vruchten betaald. Maximalisatie van de productie (klasse I) is dan het meest logische uitgangspunt. Een chrysantenteler rekent heel anders. Die gaat uit van een plantdichtheid en teeltwijze die resulteert in het meest rendabele takgewicht. Zwaardere takken zijn bij een hogere CO2-input waarschijnlijk best te realiseren, maar hebben geen meerwaarde of brengen zelfs minder op.
“Dan werkt doseren op basis van marginale kosten niet meer over de hele range”, zegt de ontwikkelaar ten overvloede. “De hamvraag voor een chrysantenteler is welke inzet van CO2 minimaal nodig is om een maximaal resultaat te behalen.”

Bouwen en testen
Om beter richting te kunnen geven aan de doorontwikkeling, heeft de projectgroep bij alle BCO-leden een uitgebreide inventarisatie gehouden en hun wensenlijstje vertaald naar een nieuwe blauwdruk voor de adviestool. Zodra het verbeterde prototype klaar is, kunnen we dat in de praktijk gaan testen. Dat kan op zijn vroegst over enkele maanden. Het is belangrijk om al in het voorjaar te kunnen testen, want dan wordt de behoefte aan CO2 met de dag groter en krijgt de tool meer kans om zich te bewijzen.”

Toelichting van Jeroen Boonekamp bij inzet in de foto: Dit is een schematische weergave van de CO2-stromen in de kas. Links de stromen en de grootte die de kas inkomen en rechts welk deel van CO2 wordt opgenomen door het gewas, of door ventilatie uit de kas verdwijnt. (klik op de foto voor een grotere weergave.)