Virtueel energiecluster Bommelerwaard

Beschrijving

Het project Virtueel Energiecluster Bommelerwaard (VEB) beoogt via data-analyse in kaart te brengen hoe (real time) de elektriciteitsstromen in een afgebakend  gebied (Brakel Oost) verlopen en hoe deze stromen te optimaliseren zijn door lokaal vraag en aanbod meer in balans te brengen. De zogeheten vrije regelruimte op de glastuinbouwbedrijven wordt daarbij ingezet om deze balans te bereiken door andere inzet van WKK netlevering en belichting.
Virtueel wordt een realistische, toekomstige situatie met opwekking van meer duurzame elektriciteit uit zon en wind en de optie van elektrisch verwarmen van warmtetanks op de glastuinbouw toegevoegd en wordt opnieuw nagegaan wat de mogelijkheden zijn voor het realiseren van een balans in het elektriciteitsnet. De (duurzame) technieken zijn niet nieuw of uniek. De analyse van de combinatie met glastuinbouw wel.

In beide gevallen worden de veranderingen voor de kosten van elektriciteit (inkoop, verkoop, netkosten) in beeld gebracht. Deze verschillen worden verklaard.

Afrondend wordt in beeld gebracht welke mogelijkheden er zijn om de energiekosten, onder meer voor het netbeheer anders in te richten zodat er meer mogelijkheden ontstaan voor het bijdragen aan de netbalans. De effecten op de CO2 emissie worden in alle situaties bepaald.

Het VEB staat model voor de gehele glastuinbouwsector doordat het informatie oplevert over de flexibele inzetbaarheid van WKK, belichting en elektrische verwarming bij de verduurzaming van de elektriciteitsvoorziening, de CO2 reductie die daarmee mogelijk is en de opties om de netkosten elektriciteit anders in richten. Een vergelijkbare analyse van netbalancering in combinatie met glastuinbouw is niet eerder uitgevoerd.

Dit projectvoorstel is tot stand gekomen uit de activiteiten van het Glastuinbouwpact Bommelerwaard en de regionale sectie van LTO Noord Glaskracht op energiegebied, als onderdeel van de energie agenda. Het afgelopen jaar is in overleg met Liander en met begeleiding van een lokale ondernemersgroep gericht gewerkt aan concrete acties binnen dat kader. Liander en Regio Rivierenland financeren ook mee (23.000).

Resultaten

Het netgebied Zuilichem in de Bommelerwaard wordt gevoed door twee regelstations (Zuil 1 en Zuil 2) met een gezamenlijke technische capaciteit van 46 MW. Deze stations verzorgen de stroomvoorziening voor de woonkern Brakel en de overige zakelijke en huishoudelijke eindgebruikers in dit gebied met een piekbelasting op kwartierniveau van 36 MW in 2014. Binnen dit gebied zijn 17 telers actief. Hiervan hebben 12 telers een WKK met een totaal opgesteld productievermogen van 18 MW. Het totaal opgesteld vermogen belichting is ook 18 MW (op basis van kwartierwaarden).

Ten behoeve van de verduurzaming van de energieproductie kunnen telers mogelijk een deel van de eigen WKK-productie vervangen door inkoop van zon- en windvermogen via het net. Er is tot 6 MW flexibiliteit beschikbaar door extra netinkoop toe te passen binnen de aanwezige netaansluitingen. Door 6 MW WKK-productie te vervangen voor duurzame netinkoop kunnen de glastuinbouwbedrijven tot 4 kton (15%) CO2-uitstoot besparen ten opzichte van een totale uitstoot van 27 kton (100%) door inzet van WKK’s. In de huidige tariefstructuur (eenmalige en terugkerende netwerkkosten en energiebelasting) is het vervangen van WKK-inzet door duurzame netstroom echter financieel nadelig. Bij maximering van de netinkoop (meer dan 6 MW) stijgen de vaste kosten met 100%. Belemmering voor het maximeren van de netinkoop is huidige aansluitcapaciteit van 2 MW van de individuele netaansluitingen op het Liander-netwerk. Maximering van de netinkoop heeft hierbij een potentiele CO2-emissiereductie van 13 kton (48%).

Het aansluiten van 21 MW zon- en windvermogen leidt niet tot een overbelasting van regelstation Zuilichem (Zuil 1 en Zuil 2). Binnen de huidige netstructuur worden aansluitingen van 2 tot 10 MW rechtstreeks op de regelstations aangesloten. Vermogens groter dan 10 MW worden rechtstreeks op het onderstation Zaltbommel aangesloten. Binnen de huidige Liander belastingprognoses wordt geen rekening gehouden met flexibiliteit. Dit heeft geen invloed op het al dan niet verzwaren van de netten.

Om tot een waardering van flexibiliteit te komen is het nodig dat de tariefstructuur en de voornoemde procedures voor netaansluiting en –verzwaring worden aangepast. Of dit kan en mag is afhankelijk van de kosten die de netbeheerder hiervoor moet maken en de regulering van de netwerktarieven voor de netten.

Pilot
Begin juni is het rapport (zie onderaan dit artikel) gepresenteerd en besproken aan de ondernemers in het cluster Brakel. Zij toonden de ambitie om een vervolg aan het rapport te geven in de vorm van een pilot.