Prima kwaliteit Phalaenopsis in proef met LED en warmtebesparing

Phalaenopsis is een energie-intensieve teelt met belichting, een warme opkweekfase, en koeling voor bloemtakinductie. Plant Lighting en Delphy Improvement Centre hebben onderzoek gedaan naar mogelijkheden om de teelt van deze orchideeën energiezuiniger te maken. Met nadruk op besparen op elektra met dimbare LED-belichting en op het beperken van de warmtevraag.

Nut van verrood in de afkweek
Eerst is in een klimaatcel van Plant Lighting onderzocht of toevoeging van 10% verrood aan LED RWB (rood-wit-blauw) toegevoegde waarde heeft in de afkweekfase. Met verrood was de teeltduur gemiddeld 1 à 2 dagen korter (4.5 dag voor één van de acht cultivars) op een totale proefduur van 84 dagen. Verrood gaf ruim 2 cm langere bloemtakken en had geen effect op uniformiteit of op aantal bloemknoppen. De verschillen waren dus beperkt.

Kasproef
Vervolgens is in twee proefkassen van Delphy Improvement Centre van september 2021 tot mei 2022 Phalaenopsis geteeld vanaf 14 weken na oppotten tot oogstrijp. In de referentiekas met SON-T belichting is praktijkconform geteeld. In de demokas is op elektra en warmte bespaard, o.a. door dimbare LED, intensief schermen, en geen minimumbuis op dagen dat niet gegoten werd. Na 14 weken warme opkweek (week 50 2021) bleken de planten in beide kassen even zwaar te zijn, maar in de demokas-LED waren de wortels zwaarder, en in de referentiekas de bladeren zwaarder (en langer). Ook was in de referentie 10% meer blad bijgegroeid.

In de demokas LED waren de bladeren donkerder groen of roder (anthocyaan). Zowel lichtspectrum als klimaat zouden de verschillen in de opkweekfase veroorzaakt kunnen hebben. Die verschillen hebben geen effect gehad op de bloemtakuitloop in de koelfase (week 52- 07) met in beide proefkassen gemiddeld 87% tweetakkers en slechts 5-6% ééntakkers. Aan het einde van de afkweek (van week 07 tot week 16-19) zijn geen opvallende verschillen gemeten in teeltduur, aantal bloemen per plant, vertakking, taklengte of houdbaarheid. Waarbij opgemerkt dat de afkweekfase niet meer in de winterperiode viel, waardoor weer meer daglicht aanwezig was in de kas. De kwaliteit van de planten was in beide kassen goed.

Energiebesparing
Het energiegebruik is door B-Mex doorgerekend voor de situatie opkweek in een commerciële kas. De strategie van de demokas LED leidt dan tot bijna een halvering van het elektragebruik en zelfs een net iets lagere warmtevraag, vergeleken met de strategie in de referentiekas. Uit scenarioanalyses voor een heel jaar teelt in de warme opkweekfase bleek dat de combinatie van LED, een derde scherm en het beperken van de buistemperatuur, een forse energiebesparing tot 33% geeft. Nog altijd blijft de warmtevraag in de opkweekfase dan nog wel hoog. Om een drastischere energiereductie voor de opkweek te kunnen realiseren, zal over een heel ander teeltsysteem nagedacht moeten worden, bijvoorbeeld met meerdere teeltlagen.

Dit onderzoek is gefinancierd door Kas als Energiebron, de gewascoöperatie potorchidee, Signify, Ludvig Svensson en Sendot. De uitvoering was door Plant Lighting i.s.m. Delphy Improvement Centre en B-Mex. De proef is intensief door telers vanuit de landelijke commissie potorchidee gevolgd en begeleid.