Aardbei fossielvrij jaarrond: de laatste stap om in balans te kunnen telen?
Plant Lighting onderzoekt manieren om aardbei jaarrond te kunnen telen met minimale energie-input en een zo efficiënt mogelijk energiegebruik voor productie. Hiervoor zou doortelen met één planting per jaar een belangrijke stap zijn, aangezien er dan maar één periode per jaar een vegetatief gewas hoeft te worden belicht en verwarmd. Om dit doel te bereiken en continu te kunnen blijven oogsten, zullen we naar ‘inducerend’ telen toe moeten waarbij een plant net als in de tomatenteelt een continue vruchtdracht heeft. Deze strategie wordt nog niet in de praktijk toegepast en is in ontwikkeling met steun van Kas als Energiebron en telers. Na een aantal jaren onderzoek hiernaar door Plant Lighting en Delphy ISFC zijn er inmiddels belangrijke stappen gezet.
Figuur 1. Links: Fandango bij 16˚ C etmaal en daglengte 13 uur. Rechts: Fandango bij 19˚ C etmaal en daglengte 13 uur.
Het blijkt dat er voor tros-inducerend telen met verse junidragers tussen twee klippen door gezeild moet worden: (1) Voldoende korte daglengte om trosinductie te verkrijgen. (2) Voldoende lange daglengte en temperatuur om (beginnende) dormancy te vermijden. Resultaten uit eerdere proeven suggereren dat bij een daglengte van 14 uur, waarbij nog wel trosinductie kan plaatsvinden, al beginnende dormancy op kan treden. Proeven in klimaatcellen hebben laten zien dat door op de juiste momenten van de dag te sturen met het juiste lichtspectrum, het kan lukken om een junidrager goed te laten strekken en trosinductie te behouden bij een daglengte van 18 uur. Door gedurende de dag van lichtspectrum te veranderen wordt het gewas als het ware misleid, waardoor de trosaanleg ook bij lange dag doorgaat (dus tros-inducerend telen).
Vermijden beginnende dormancy
Als de eerste twee klippen zijn ontweken, doemt er een derde klip op: de assimilatenbalans. Als er een lichtoverschot is in de vegetatieve beginfase, gaan planten gemakkelijk uitstoelen. Later in de teelt geeft dit gelijktijdige trosuitloop van al die ‘zijneuzen’ waardoor de plant uit balans raakt en productie pieken en dalen zich achter elkaar blijven opvolgen. In de klimaatcellen bij Plant Lighting is afgelopen augustus een nieuwe proef gestart met de rassen Fandango en Inspire. In deze proef wordt aan de hand van daglengte en temperatuur getoetst of beginnende dormancy te vermijden is, terwijl trosinductie doorgaat en de assimilatenbalans onder controle gehouden kan worden.
Duidelijke verschillen
Gedurende de proef wordt het najaar gesimuleerd met afnemende lichtsommen kunstmatig daglicht en stijgende lichtsommen bijbelichting die de maanden september tot en met december nabootsen. Er zijn zes behandelingen die verschillen in luchttemperatuur (16˚ C of 19˚ C, DIF 6˚ C) en verschillende vormen van nabelichting (daglengte 13 of 18 uur). De proef loopt nu 14 weken en er zijn duidelijke verschillen tussen de planten te zien. Vooral bij de behandelingen die alleen verschillen in temperatuur is goed zichtbaar dat de planten bij 19˚ C meer en sneller strekken dan bij 16˚ C. Ook strekken de behandelingen met nabelichting meer dan de behandelingen zonder nabelichting. Strekking van jonge hartblaadjes lijkt echter niet een volledige manier om beginnende dormancy vast te stellen. Ook lijkt de duur van verduistering op het trayveld erg belangrijk voor hoe het gewas op nabelichting reageert. De komende weken zullen we ook gaan zien wat het effect van de behandelingen is op plantbelasting en oogst. Alles bijeengenomen levert deze proef nieuwe inzichten op die ons weer meer zullen leren over het inducerend telen van aardbei.
Dit onderzoek is gefinancierd door Kas als Energiebron, Stichting Aardbei Onderzoek, Fresh Forward en Plant Sciences EU. De De proef wordt intensief gevolgd en begeleid door telers vanuit de landelijke commissie aardbei.
