Project Waterstof onderzoekt regionale casevorming

Waterstof kan een interessante energiedrager zijn binnen een fossielvrije glastuinbouw. De landelijke infrastructuur (backbone) voor het vervoer van waterstof wordt de komende jaren gerealiseerd. Om op tijd aan te kunnen haken, dienen de wensen, mogelijkheden en beperkingen per regio te worden verkend, stelt Arjen de Jong van BlueTerra. In opdracht van TKI Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Kas als Energiebron stippelt het adviesbureau een strategisch programma voor de komende jaren uit.

Op het EnergiekEvent in juni gaf Robert Zwakenberg van Hynetwork Services al een doorkijkje naar de mogelijke rol van waterstof voor de glastuinbouw en naar de razendsnelle uitrol van het distributienet in ons land, inclusief hubs voor de doorvoer naar Duitsland en België. Hij maakte ook duidelijk dat telers er goed aan doen om in regionaal verband hun fossielvrije toekomstplaatjes in te kleuren, want aansluiten als er gegraven wordt is immers veel eenvoudiger en minder duur dan wanneer er opnieuw gegraven moet worden, nog los van de bijbehorende vergunningenprocedures.

Position paper en bidbook
“Die boodschap staat nog steeds overeind, wat betekent dat de glastuinbouw over drie tot vier jaar moet weten wat het met waterstof wil en waar het dat wil”, zegt adviseur Arjen de Jong. “Daar zullen de ondernemers zowel individueel als gezamenlijk over na moeten denken.”

TKI Tuinbouw & Uitgangsmaterialen heeft vorig jaar een position paper op laten stellen door BlueTerra en samen met Glastuinbouw Nederland een bidbook met projectvoorstellen en lokale initiatieven ingediend bij het ministerie. Dat wilde op enkele punten een concretere uitwerking zien, waaraan nu wordt gewerkt.”

Verwaardingsvraagstuk
Grote partijen uit de industrie en energiesector zijn al bezig met het optuigen van de waterstofketen, waarin behalve het aangepaste hoofddistributienet voor aardgas diverse grote en kleine elektrolysers zijn voorzien die met behulp van water en elektriciteit waterstof en zuurstof gaan produceren. Eind november opent ook een nieuwe subsidieregeling voor kleinschalige elektrolysers.

“De kostprijs is nu nog erg hoog, maar zal dalen”, aldus De Jong. “De glastuinbouwsector heeft kansen om waterstof goed te verwaarden ten opzichte van andere sectoren zoals de industrie. De glastuinbouwbouw moet in dit verband de meest economisch interessante cases formuleren, waarin waterstof als aanvullende energiedrager een interessante en rendabele rol kan spelen. Bijvoorbeeld als brandstof voor WKK’s die nodig zijn voor een goede piekvoorziening. Vanuit die rol is waterstof veel beter te verwaarden dan alleen als brandstof voor warmtevoorziening. De restwarmte van elektrolysers zou overigens ook benut kunnen worden door tuinbouwbedrijven, mits de afstand te overzien is.”

Perspectieven aanscherpen
Binnen het Project Waterstof wordt de door het ministerie verlangde concretisering langs twee sporen aangebracht, vervolgt de adviseur van BlueTerra. “Het is sowieso wenselijk om het perspectief van waterstof voor de glastuinbouw aan te scherpen. We weten dat de glastuinbouw in het Nederlandse energievoorzieningssysteem een belangrijke rol vervuld als flexibele energie-afnemer en producent, deze rol kan naar de toekomst toe worden vergroot. Daarvoor kijken we zowel naar het grote, landelijke geheel als naar regionale kansen en beperkingen. De regionale beschikbaarheid van andere duurzame energiebronnen, zoals geothermie en restwarmte, heeft uiteraard ook invloed op dat perspectief. In dit verband zijn we bijvoorbeeld met een groep telers in Noord-Limburg en Oost Brabant bezig om een concrete plannen uit te werken.”

Regionale infrastructuur
Het tweede spoor heeft betrekking op de aanvullende infrastructuur die nodig of wenselijk is om tuinbouwbedrijven en -clusters aan te laten sluiten op de landelijke backbone. De Jong: “Het zou interessant kunnen zijn om naast de landelijk backbone en de al voorziene hubs in belangrijke industriegebieden een aantal regionale waterstofnetten te realiseren. De glastuinbouw is daarvoor nadrukkelijk in beeld, maar zal daarin zelf het initiatief moeten nemen. We zijn daar samen met Glastuinbouw Nederland over in contact met Gasunie-dochter HyNetwork Services. Best lastig wanneer je nog geen scherp zicht hebt op de kostprijs en de precieze rol die waterstof kan of zal krijgen, maar we doen er wel degelijk onderzoek naar.”