Leden Orchidee NL halen veel uit Energie Monitoring Tool: 'Nu kunnen we eindelijk goed vergelijken'

Eind 2022 was de Energie Monitoring Tool, ontwikkeld in opdracht van de Frontgroep Energie van Orchidee NL en Kas als Energiebron, klaar voor gebruik. Hiermee wordt het energieverbruik op bedrijven en teeltlocaties gemonitord en geanalyseerd, zodat er op basis van harde data en onderlinge vergelijking meer kan worden bespaard. Teler Gerben van Giessen vindt het een zeer nuttig instrument. “We kunnen nu veel zinvoller discussiëren, vergelijken en passende maatregelen doorvoeren. Daar is veel mee gewonnen.” De tool wordt komend jaar de tool uitgerold in gebieden en gewassen.

Tuinen, teeltlocaties en teeltstrategieën verschillen sterk van elkaar. Dat geldt evenzeer voor de energiehuishouding als voor de beschikbare stuurinstrumenten en het gebruik daarvan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het energieverbruik per m2 behoorlijk verschilt.

“We zijn ons de afgelopen jaren allemaal bewust geworden dat er qua energiebesparing veel valt te winnen”, zegt phalaenopsisteler en frontgroeplid Gerben van Giessen. “We weten ook dat we op dit vlak veel van elkaar kunnen leren. De onderlinge verschillen tussen bedrijven en tussen teeltlocaties binnen bedrijven maken het lastig om daar zinvol over te discussiëren. Je bent constant appels met peren aan het vergelijken.”

Monitoren en analyseren
In de loop van 2022 is een stappenplan doorlopen om de gegevens en datastromen van de acht bedrijven in de Frontgroep inzichtelijk en onderling vergelijkbaar te maken. Agro Energy, AAB en LetsGrow.com brachten hiervoor hun kennis en expertise in. Tegen het einde van dat jaar was er een allesomvattend, universeel analyse-instrument ontwikkeld voor de orchideeënteelt.

De deelnemers gebruikten het in eerste instantie om meer inzicht te krijgen in het eigen verbruikspatroon. Zodra er ervaring mee opgebouwd was en het laaghangende fruit was geoogst, is het ook gebruikt voor bedrijfsvergelijking en vervolgstappen. Er is ook een koppeling gemaakt met de praktijkdemonstratie ‘Phalaenopsis duurzaam geteeld’ bij Delphy IC in Bleiswijk, zodat alle leden er kennis mee konden maken. Hoe zijn de ervaringen ruim een jaar later?

Daling is ingezet
Van Giessen: “Tot 2022 zagen we het energieverbruik in de orchideeënteelt stijgen. De plotselinge stijging van de energieprijzen zette een noodgedwongen verandering in. Sindsdien zien we een serieuze daling in het verbruik. De Energie Monitoring Tool draagt daar zeker aan bij. Omdat ook de historische verbruikscijfers zijn vastgelegd, is dat goed zichtbaar.”

Butterfly Orchids zelf heeft meerdere wkk’s in gebruik, luchtbehandelingskasten, warmte- en koudebronnen, een warmtepomp en zonnepanelen. “De zonnepanelen zijn in 2021 geïnstalleerd en daardoor hoeven we minder stroom in te kopen. De warmte die in de koele kas wordt geoogst, gaat naar de warmte/koudeopslag voor later gebruik. Daarnaast leveren wij warmte aan het zwembad in Andel. Met behulp van fotosynthese- en PAR-lichtmeters zijn we er ook in geslaagd om de belichting te optimaliseren, waarbij het aantal belichtingsuren is afgenomen. En but not least zijn we kritischer op de setpoints voor het klimaat en op het schermgebruik, met als resultaat dat de warmte-input is teruggebracht en dat we bij de vochtbeheersing minder warmte verliezen.”

Eindelijk goed vergelijken
De grootste verdienste van de Energiemonitoring Tool is volgens Van Giessen dat er nu eindelijk goed kan worden vergeleken tussen bedrijven. “Je ziet heel goed wie veel en weinig verbruikt en door de onderlinge gesprekken hierover, begrijpen we allemaal beter waaraan die zijn toe te schrijven”, merkt hij op.

“Dat hangt vooral samen met de gevolgde teeltstrategie en het gebruik van energiebesparende instrumenten. Eén collega zat qua verbruik heel ver boven het gemiddelde. Reken maar dat die met de andere leden van de Frontgroep in gesprek is gegaan en zijn strategie heeft bijgesteld. We komen twee keer per jaar plenair bij elkaar, informeel hebben we met een aantal collega’s wat vaker contact. Op sommige vlakken – zeker op energiegebied – wordt ons bedrijf gezien als een van de voorlopers, maar ook wij zijn het afgelopen jaar wijzer geworden door dit project.”

Licence to produce
De teler uit Andel verwacht dat die lijn de komende jaren wordt doorgezet en verbreed, omdat meer bedrijven de tool gaan gebruiken. “Dat is ook nodig om onze licence to produce te behouden. De orchideeënteelt is qua energieverbruik niet erg duurzaam vanwege de hoge warmte én koudebehoefte. De nieuwe tool brengt ook onze CO2 footprint in beeld en die moet voor dit gewas een stuk omlaag om op termijn voor de consument aanvaardbaar te blijven. Dat betekent dat we het energiegebruik in zijn geheel moeten verlagen en dat het aandeel niet-fossiele energie omhoog zal moeten. De monitoring helpt nu al om daarin vooruitgang te boeken.”