Kennis is rupsje nooitgenoeg
We weten zoveel over energiebesparing dat de vraag in mij opkwam of het nu verder een kwestie van toepassen is geworden. Of is dat wat te kort door de bocht en liggen er wel degelijk nog kennisvragen voor bijvoorbeeld het programma Kas als Energiebron?
Het Nieuwe Telen
Mijn beeld is dat onderzoek/koplopers tegen 2020 Het Nieuwe Telen helemaal in de vingers hebben. Ook zullen er nieuwe kastypen zijn ontwikkeld waarin nog maar voor een kwart van de tijd (verdampings)energie toegevoerd hoeft te worden. We gaan dan richting 300 MJ/m2 (zeg 10 m3) aan warmte input, de rest doet de zon. Na 2020 kost het dan nog wel een jaar of 10-20 voordat dit gemeengoed is op alle bedrijven. Dat hangt samen met investeringsruimte en gedragsverandering wat nu eenmaal tijd kost. Maar zo is het altijd gegaan. Wat helpt, of beter gezegd, waar het om gaat, is dat er een gezonder en productiever gewas geteeld kan worden met die nieuwe kennis.
Daarbij komt, een dergelijke warmtevraag is te doen met hernieuwbare energie. Klimaatneutraal, een term die nogal eens langskomt als stip op de horizon (2050), kan dus. Die uitdaging kunnen we als sector met vertrouwen aangaan. Bewust bekwaam noem ik dat.
Groeilicht
Elektra voor belichting is nog een ander beeld. Licht is de beperkende factor in het handhaven en verstevigen van onze marktpositie waarin de winterproductie steeds belangrijker wordt. Belichting stijgt dus, areaal en intensiteit. Over 2006-2014 verdubbelde het stroomverbruik (terwijl de warmtebehoefte met een kwart afnam). Gemiddeld praten we nu over 75 kWh/m2 (zo’n 20 m3 a.e), maar de spreiding is groot, het viervoudige komt voor. Er is volop onderzoek naar hoe het zuiniger kan. Maar het is erg gewasspecifiek en dus een hele vracht kennisvragen waar we nog wel even mee bezig zijn. Op zoek naar het punt dat alleen belicht wordt op momenten dat het gewas het licht omzet in verkoopbaar product, niet meer en niet minder. En uiteraard energiezuinige lampen toepassen; ze zijn er, maar het is meestal nog niet rond te rekenen. Bewust onbekwaam…, maar de kennismotor draait en zal ook dit weten op te lossen.
Klimaatneutraal
Slagen we er in om rond 2030 op een lager niveau van energiebehoefte uit te komen, dan is richting 2050 klimaatneutraal telen denkbaar met een combinatie van eigen opwekking en inkoop van groene energie. Veel werk aan de winkel aan aardwarmte, biomassa en zonne-energie e.d. Niets gaat vanzelf. En de rest van de Nederlandse energievoorziening moet wel mee-vergroenen en voldoende groene energie aanbieden tegen redelijke prijs. Met onze huidige track record van dalend energiegebruik per m2 en dalende CO2 uitstoot kan de glastuinbouw aan consument en maatschappij het vertrouwen uitstralen dat wij de slag naar CO2 neutraal gaan maken. Een opgave aan iedereen die in en rond de sector werkzaam is.
Weten we genoeg?
De vraag stellen is hem beantwoorden. Tot en met 2020 is er nog volop werk aan de winkel aan het ontwikkelen van energiezuinige kassen, aan inzicht in plantenfysiologie en verdamping, energiezuinige belichting, aan het stimuleren van ondernemers om met HNT aan de slag te gaan, aan aardwarmte, CO2 bronnen e.d. Na 2020 zal het accent verschuiven naar het bevorderen van de toepassing van de ontwikkelde kennis en techniek. Maar ook dan stopt ontwikkeling en innovatie natuurlijk niet. Ooit zal er glas zijn dat alleen het bruikbare licht voor het gewas doorlaat en de rest omzet in stroom of warmte, om maar eens wat te noemen. Kennis is rupsje nooitgenoeg.
