Ideale tulp in Meerlagenteelt met LED

Beschrijving

Tulp staat in de snijbloemen-top 3: Meer dan 600 bedrijven broeien jaarlijks ruim twee miljard tulpen. Tulpenbollen worden binnen slechts enkele weken tot een oogstbare tulp ‘gebroeid’. De energiekosten voor verwarming zijn hierbij relatief hoog. Door in drie, of in de toekomst wellicht zelfs meer, lagen te gaan telen kan veel energie bespaard worden: De teler hoeft slechts een derde van zijn kasoppervlakte te verwarmen om eenzelfde productie te realiseren. Dit is mogelijk, omdat tulpen in hun eerste broeifase geen licht nodig hebben, vervolgens heel weinig licht en in de laatste fase wat meer licht. Zo kan van een drie-lagenteelt gebruik gemaakt worden met een onbelichte laag, een tweede laag met een lage intensiteit belichting, en een toplaag onder natuurlijk daglicht.

Het probleem is dat de benodigde belichting vaak niet de gewenste bladvorm geeft, en dat bladkiep nog regelmatig voorkomt. Door onderzoek van Plant Lighting en Proeftuin Zwaagdijk gedurende afgelopen winter is ontrafeld welke fotoreceptoren de bladspreiding aansturen. Tevens is aangetoond dat een goede bladspreiding bladkiep niet kan voorkomen bij een teelt onder ‘ongunstige omstandigheden’ (o.a. hoge RV).

De grote vraag is of de ideale tulp met dit ‘lichtrecept’ geteeld kan worden onder realistische, gunstigere omstandigheden, zonder veel uitval door bladkiep. In dit onderzoek wordt

• De belichtingsstrategie in een kleinschalige opzet gefinetuned, zodat de meest energiezuinige en effectieve belichting bekend wordt. Er vinden zes proefronden plaats in acht klimaatcellen, waarbij verschillende deelvragen worden opgelost. Dit gaat om zo min mogelijk inzet van verrood, optimalisering sturing bladkleur met geschikte golflengte, cyclisch belichten en toepassing van lagere intensiteit belichting bij een tragere teelt (Nederlandse bollen i.p.v. Zuid-Amerikaanse).
• In een proefkas de gefinetunede belichtingsstrategie opgeschaald en aangetoond of ‘de ideale tulp’ in een meerlagensysteem geproduceerd kan worden. Dit wordt gedaan in een proefkas bij Proeftuin Zwaagdijk in drie teeltrondes.

Bijdrage derden: 10% in cash door tulpenbroeiers en 20% in kind door tulpenbroeiers (bollen) en leverancier belichting (Illumicent).

Resultaten

In het onderzoek van 2015-2016 is LED rood/blauw/verrood naar voren gekomen als een geschikt lichtspectrum voor tulp in een meerlagensysteem: bladeren spreiden goed en de plantvorm en ontwikkeling is normaal. In het eerste gedeelte van dit onderzoek (2016-2017) is onderzocht in hoeverre het de belichting optimaal kan worden ingesteld. In zes proefrondes zijn verschillende strategieën getoetst in klimaat-units van Plant Lighting. De conclusies zijn als volgt: 

• Het na een aantal dagen afschakelen of halveren van het verrode gedeelte van het spectrum bespaart aanzienlijk energie en resulteert in een donkerdere bladkleur, maar gaat ten koste van de bladspreiding
• Met een lage intensiteit UV-A/blauw licht van een kortere golflengte dan de gebruikelijke 450 nm, blijkt bladkleur niet effectief te sturen. Verrood afschakelen heeft veel meer effect
• Een snellere teelt vereist een hogere lichtintensiteit om op een maximale bladspreiding te kunnen sturen
• Cyclisch belichten is niet zinvol
• Bijbelichten met LED rood/blauw tijdens de afbroeifase in het daglicht heeft weinig effect op bladkleuring bij ‘gemiddeld winter-daglicht’