Tomaat fossielvrij met LED: Hommelactiviteit onder Full-LED

Stijn Jochems (Delphy)

In het teeltseizoen 2022-2023 wordt doorgepakt op de resultaten uit het vorige teeltonderzoek ‘Tomaat fossielvrij met LED’. Een van de doelstellingen dit jaar is om een zo efficiënt mogelijke belichtingsstrategie te gebruiken, voor zowel de portemonnee als het gewas. Niet alleen door de intensiteit te dimmen op elektraprijs en instraling, maar ook door het aanpassen van belichtingstijden en meer te belichten in de goedkopere uren.

In tegenstelling tot voorgaande onderzoeken is in de winter namelijk een belichtingsperiode aangehouden van 22:00 tot 16:00, een vroegere start (nu de dagen weer langer worden is de strategie aangepast naar 18 uur voor zon-onder). Daarmee wordt in de relatief goedkopere nachturen meer belicht, ten koste van de uren aan het eind van de middag die doorgaans duurder zijn. Het gevolg hiervan is dat de meeste bestuiving in de belichte nacht moet plaatsvinden. Op het moment dat de zon namelijk begint te schijnen, beginnen de bloemen al te sluiten. De periode waarin de hommels onder zonlicht kunnen bestuiven - en waarbij de bloemen open staan - is met deze strategie van belichten dus kort.

Hommels actiever
Uit het onderzoek van vorig jaar werd duidelijk dat het spectrum een grote invloed had op de activiteit van de hommels. Onder het ‘daglicht’ spectrum (een hoge verhouding blauw en groen licht) waren de hommels namelijk veel actiever. De gestelde hypothese is dus dat voldoende bevlieging in de belichte nacht mogelijk is, mits het juiste spectrum wordt gebruikt. In de huidige proef worden twee spectra met elkaar vergeleken. Een breder spectrum (een hoger aandeel blauw en groen licht, 3.25µmol/J), en een standaard 90R;5B;5G spectrum (3.5µmol/J).

Zettingcijfers
Met tellers op de hommeldozen is inzichtelijk geworden dat de hommels eerder de dozen verlaten onder het brede spectrum dan onder een 90R;5B;5G spectrum. Het aantal vliegbewegingen, geteld door het PATS-C systeem, is ook groter. Het verschil in de donkerste weken van het jaar is zelfs meer dan twee keer zo groot. Ook visueel was in deze weken het verschil in bevlieging te zien. Dit laat zien dat bevlieging in de belichte nacht te realiseren is en dat spectrum een groot effect heeft op de activiteit en oriëntatie van de hommels. Wel is het zo dat een hoger aandeel groen en blauw ook meer energie kost, daar staat tegenover dat er wel kan worden belicht in goedkopere uren en dat schermen overdag intensiever kunnen worden gebruikt. Of de extra bevlieging leidt tot een betere zetting wordt gemeten aan de geoogste trossen. De trossen die in de donkerste periode zijn aangelegd worden binnenkort geoogst. Tot nu toe wijzen de zettingcijfers op een klein verschil tussen de spectra ten gunste van het bredere spectrum.

Bestuivingsblok
Als het alternatieve spectrum wijst op een betere zetting, kan worden nagedacht over een toepassing in de praktijk. Naast bevlieging is het microklimaat rondom de bloemen ook belangrijk voor de zetting. In de toekomst is het wellicht interessant om te werken met een ‘bestuivingsblok’, waarbij gedurende een paar uur wordt belicht met een hoger aandeel groen en blauw en ook wordt gestuurd op een droger klimaat rondom de bloeiende tros.  

Dit project wordt gefinancierd door Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma  vanuit het ministerie van LNV en Glastuinbouw Nederland. Daarnaast leveren Saint-Gobain Cultilene, Ludvig Svensson, Fluence, De Ruiter, Wireless Value, Van Dijk Heating en PATS-C een bijdrage. Het project wordt uitgevoerd door Delphy Improvement Centre, Groen Agro Control en WUR Glastuinbouw.

Meer nieuws