Beperkt nut tussenbelichting bij tomaat bij huidige gangbare lichtniveaus

Tot nu toe is nauwelijks of geen proef geweest die ondubbelzinnig heeft aangetoond dat tussenbelichting voordelen biedt ten opzichte van eenzelfde intensiteit extra topbelichting. In deze studie, onderdeel van het project ‘Fundamentele kennisontwikkeling LED-belichting voor praktische toepassing in de kas’, is modelmatig berekend onder welke omstandigheden (intensiteit topbelichting en daglicht) tussenbelichting theoretisch gezien überhaupt zinvol kan zijn ten opzichte van eenzelfde intensiteit extra topbelichting bij tomaat.

Tussenbelichting kent de volgende algemene voor- en nadelen: De ‘winst’ van tussenbelichting zit voornamelijk in vermindering van lichtverliezen. Tussenlicht geeft namelijk volgens het model een 10% hogere lichtinterceptie ten opzichte van toplicht. Ook treedt er winst op door tussenbelichting vanwege verhoging van de fotosynthese-efficiency. Dit treedt in het belichtingsseizoen (dec/jan) op vanaf 200 µmol/m²/s belichting. Hier staat tegenover dat bij lampen tussen het gewas de horizontale lichtverdeling verslechtert met als gevolg bladverbranding (lichtverlies) en lokaal hoge lichtintensiteiten (rendementsverlies fotosynthese). Ook ontbreekt de natuurlijke veroudering van onderste bladeren, waardoor er minder herverdeling van drogestof is naar jongere plantendelen. Als laatste kan vervuiling van de armatuur ook lichtverlies (~1%) opleveren.

Opbrengstverhoging
Deze modelstudie laat zien dat het voordeel van tussenbelichting bij een verdeling van 100/100 µmol/m²/s (top/tussen) te weinig toegevoegde waarde heeft opzichte van 200 µmol/m²/s topbelichting. Als het totale lichtniveau stijgt naar 300 µmol/m²/s belichting, dan is er maximaal 3% toename in gewasfotosynthese te zien, bij een verdeling van 250/50 µmol/m²/s (top/tussen) en 5% te zien bij 200/100 µmol/m²/s (top/tussen), ten opzichte van 300 µmol/m²/s topbelichting.
Het potentiële voordeel van 3% is te beperkt om de drie bovengenoemde nadelen die er zijn op te vangen. Als echter van de maximaal 5% voordeel er 2% opbrengstverhoging overblijft, kan dit wel degelijk interessant zijn. Dit is echter lastig statistisch aan te tonen. Terwijl als 2% meerproductie een vaststaand feit is, dit wel degelijk de moeite waard kan zijn om hiervoor te investeren.

Nee tenzij
Om bovenstaande redenen luidt het antwoord van Plant Lighting voor een gangbare Nederlandse kas: ‘Nee tenzij’. Bij belichtingsniveaus tot rond de 200-250 µmol/m2/s PAR lijkt tussenbelichting op basis van deze modelstudie onvoldoende meerwaarde te bieden ten opzichte van topbelichting. Bij lichtniveaus boven de 300 µmol/m2/s PAR kan het overwogen worden. Daarbij speelt de marktsituatie in de beginmaanden van het jaar mee. Nu zijn de prijzen in december en januari het hoogst. Als die in maart en april hoger worden, kan het economisch zinvol zijn om langer door te gaan met belichten bij een hoger lichtniveau.

Meer nieuws licht