Beschrijving

Doel
Dit project beoogt bij te dragen aan een optimale en duurzame benutting van de ondergrond voor de opslag van warmte en zoet water. Het project heeft als doel om interactie tussen warmte- en wateropslag systemen te kwantificeren en op basis daarvan generieke handvatten te ontwikkelen voor de ruimtelijke ordening van de ondergrond en bij de vergunningverlening voor systemen voor ondergrondse opslag van warmte en water. Momenteel worden er in de regio Westland geen vergunningen meer afgegeven voor WKO in het eerste watervoerend pakket. Dit project kan een wijziging opleveren in het door de gemeente Westland gevoerde beleid.

Projectbeschrijving
In tuinbouwgebieden worden aquifers (watervoerende pakketten) gebruikt voor zowel de winning en opslag van water voor gietwater als ook voor de buffering van warmte voor verwarming en koeling van de kassen (WKO). Omdat er onvoldoende inzicht is in hoe deze verschillende vormen van ondergronds ruimtegebruik elkaar beïnvloeden, worden deze systemen niet in dezelfde aquifers toegestaan door het bevoegde gezag. Kan warmteopslag ook worden toegepast in het eerste watervoerend pakket, zonder dat het zoetwateropslag daar in de weg zit?
Het belangrijkste deel van het werk is deskstudie, waarmee inzicht wordt verkregen onder hantering van welke condities warmte- en wateropslag binnen een enkele aquifer, zonder elkaar negatief te beïnvloeden mogelijk is (‘duurzame co-existentie’).

Het project kent de volgende werkpakketten.

WP 1. Randvoorwaarden en definitieve selectie studiegebieden, projectmanagement
WP 2. Kwantificeren van onderlinge interactie
WP 3. Case studie in twee gebieden
WP 4. Handvatten voor duurzame co-existentie. Er wordt gezocht naar praktisch toepasbare afstandsregels en dit wordt besproken in een brede workshop met alle stakeholders. 
WP 5. Projectmanagement en onvoorzien

De gemeente Westland draagt financieel bij aan dit project. 

Resultaten

Het doel van dit onderzoek was om op zoek te gaan naar de mogelijkheden voor co-existentie van open bodemenergiesystemen (OBES) en ondergrondse waterberging (OWB) in hetzelfde watervoerend pakket. Hiervoor zijn generieke afstandsregels die eenvoudig toepasbaar zijn in de praktijk toepasbaar afgeleid. De minimale afstand benodigd tussen beide systemen is gebaseerd op de som van hydraulische stralen ƩRh van het opslagvolume van de OWB en de warme of koude bron van het OBES. Op basis van dit onderzoek zijn de volgende conclusies getrokken: • Uit de generieke simulaties blijkt dat de minimale afstand tussen een OBES en een OWB in een watervoerend pakket met zoet grondwater minimaal 3 ƩRh moet zijn om de effecten van het OBES op de terugwinefficiëntie van het OWB-systeem te beperken. In de meeste gevallen, behalve bij een grote OBES en een kleine OWB, is een minimale afstand van 2 ƩRh ook voldoende. • Uit de generieke simulaties blijkt ook dat de minimale afstand tussen OBES en OWB in een watervoerend pakket met brak/zout grondwater minimaal 4 ƩRh moet zijn om de effecten van het OBES op de terugwinefficiëntie van de OWB te beperken. • De geldigheid van de bovenstaande afstandsregels zijn getest en in overeenstemming bevonden met de resultaten van de uitgevoerde casestudy’s in het Westland en de regio Aalsmeer. • Ruimtelijke ordening is noodzakelijk om op basis van deze afstandsregels voldoende ruimte te hebben voor zowel OWB als OBES in gebieden waar veel vraag is naar zowel zoet water als bodemenergie, zoals kassengebieden. Ook blijkt de ruimtelijk meerwaarde van collectieve systemen uit een inpassingsoefening in een kassengebied nabij Aalsmeer. • De hier opgestelde afstandsregels kunnen een rol spelen bij de ruimtelijke ordening van de ondergrond door bevoegd gezag, zowel in tuinbouwgebieden als andere gebieden waar beide systemen een rol kunnen spelen, zoals stedelijk gebied. • De afstandsregels kunnen door initiatiefnemers van open bodemenergie- en ondergrondse waterbergingssystemen gebruikt worden als eerste controle of het betreffende systeem past binnen de huidige bezetting van de ondergrond in dat gebied. Dit onderzoek draagt bij aan de breder kunnen toepassen van bodemenergiesystemen bij kassengebieden en draagt daarmee bij aan de energiedoelstellingen van de Kas als energiebron. Verder draagt het onderzoek bij aan het optimaal en duurzaam gebruik van de ondergrond voor OWB en OBES op ander locaties, zoals bijvoorbeeld de stedelijke omgeving. De ontwikkelde handvatten zijn bruikbaar als hulpmiddel in de ruimtelijke ordening van de ondergrond en ondersteunend de vergunningverlening voor systemen voor ondergrondse opslag van warmte en water. 6.2 Aanb