Freesiateelt toekomst-proof

Beschrijving

Freesia wordt nu nog vaak geteeld in relatief oude kassen. Er zit grote variatie in de productie van freesia gedurende het jaar. In de winter ligt de productiviteit laag. Er wordt dan zeer koel geteeld (8-10˚C) en belicht met SON-T (±65 μmol/m2/s). Door de lage temperatuur gaat de gewasontwikkeling traag. Een hogere temperatuur geeft slechte kwaliteit. Net als bij andere gewassen draait productiviteit en kwaliteit bij freesia om de balans tussen aanmaak van assimilaten (source) en vraag naar assimilaten (sink). Een onbalans betekent verspilling van energie. Uit een eerdere studie (Plant Dynamics, 2016-17) bleek al dat freesia in het najaar ‘source’ over heeft en in de winter ‘source’ tekort komt. Hier liggen dus kansen voor verbetering.

Voordat nagedacht wordt over een omvangrijk belichtingsonderzoek, is het van belang dat eerst nagedacht wordt over hoe dat past binnen een modernere en duurzamere freesiateelt. Daarom richt dit projectvoorstel zich op het samen met telers, adviseur en toeleveranciers uitwerken en doorrekenen van een nieuw teeltconcept. Dit betekent een goede balans tussen source en sink, waardoor licht, warmte en CO2 optimaal worden benut door het gewas. Dit in een kas met optimale benutting van natuurlijk daglicht en zo min mogelijk elektraverbruik voor de noodzakelijke aanvullende belichting. Minimale warmteverliezen met eventueel gebruik van WKO of warmtepomp voor koelen en verwarmen, en bijpassende schermstrategie.

De gewascoöperatie freesia is medefinancier van dit project. 

Resultaten

In deze studie van Plant Lighting, Ecocurves, Plant Dynamics en Pronk Consultancy zijn de effecten van verschillende belichtingsscenario’s voor een oude en moderne kas gesimuleerd. Bij een belichting met 200 of 300 μmol/m2/s PAR komt de gesimuleerde fotosynthese op waarden vergelijkbaar met die in de zomer. De kas moet echter op een gemiddelde etmaal temperatuur van tegen de 20°C worden gehouden. De daartoe benodigde extra warmte wordt tijdens de belichtingsuren en bij gebruik van een energiescherm vrijwel helemaal geleverd door de extra straling en de lampwarmte. De tijdens de belichtingsuren benodigde buiswarmte neemt daardoor af tot vrijwel nul, in het bijzonder als de belichting geheel of gedeeltelijk (hybride) met SON-T lampen wordt gerealiseerd. Echter, de nachtelijke warmtevraag neemt nauwelijks af, of zelfs toe bij hogere intensiteiten LED-belichting overdag (met twee gesloten schermen). Dit komt voornamelijk door het hogere temperatuursetpoint dat aangehouden wordt bij een hogere lichtsom.

Warmtepomp
Als in de toekomst geen aardgas meer beschikbaar is, dan kan de in het belichtingsseizoen benodigde (nachtelijke) warmte waarschijnlijk het best worden geleverd met een warmtepomp door middel van het uitbreiden van de bestaande installaties voor koeling van de bodem. Hoe het gewas reageert op een veel hogere intensiteit van SON-T en/of LED belichting moet proefondervindelijk moeten vastgesteld.