Tuinbouw in Nederland fossielvrij

Beschrijving

Er zijn flinke stappen gezet v.w.b. (mogelijkheden voor) energiebesparing en zijn er flink wat opties om het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken. De glastuinbouw is daarmee nog niet klimaatneutraal, terwijl dit wel de ambitie is.

Het doel van dit project is om een overzicht te presenteren van de meest perspectiefvolle (teelt)technieken voor een klimaat neutrale glastuinbouw voor verschillende categorieën tuinbouwbedrijven. Dit wordt gedaan in 3 werkpakketten:

WP 1: Definiëring van energie vraagpatronen van 6 voorbeeld-teelten

De Nederlandse tuinbouw is zeer divers en continu in ontwikkeling. Dit maakt dat de optimaal toegesneden energievoorziening van bedrijf tot bedrijf zal verschillen en ook in de tijd verandert. In dit werkpakket worden 6 teelten beschreven die model kunnen staan voor de range die binnen de tuinbouw kan worden aangetroffen.

De range zal worden beschreven door:

1.    Een zwaar belichte tomatenteelt  (200 µmol/(m² s))

2.    Een belichte chrysantenteelt (125 µmol/(m² s)

3.    Een onbelichte tomatenteelt

4.    Een warme potplantenteelt (onbelicht)

5.    Een licht belichte alstroemeriateelt (80 µmol/(m² s))

6.    Een onbelichte radijsteelt

Voor elk van deze teelten wordt een state-of-the-art variant (Het Nieuwe Telen) beschreven en een variant waarbij door het gebruik van extra (tijdelijke)schermen, een hogere isolatie bij gelijkblijvende licht transmissie, een hogere luchtvochtigheid, meerdaagse temperatuurintegratie en efficiëntere lampen (LED) de energievraag is verlaagd. Temperatuur-integratie wordt hierbij gebruikt om de piekvraag in de warmtebehoefte te verlagen.

WP 2: Beschrijving van alternatieve energiebronnen

De resterende energievraag zal ingevuld moeten worden uit duurzame bron. In WP2 worden de technische eigenschappen en economische parameters van de beschikbare duurzame bronnen beschreven. De beschikbare bronnen zijn:

1.    Groene stroom

2.    Groen gas/biogas/biomassa/bio-olie

3.    Geothermie en restwarmte en warmte uit oppervlaktewater

4.    WKO, waarbij het bedrijf in perioden met een warmte-overschot de warmte oogst voor latere verwarmingsdoeleinden

Tevens zal voor iedere bron ook een beschrijving worden gegeven van de technische installatie die het best bij deze bronnen past.

WP 3: Toepassing van alternatieve energiebronnen in de 6 teelten

In dit werkpakket wordt het effect van de inzet van de duurzame energiebronnen voor de 6 teelten in de twee varianten (varianten zoals beschreven in WP 1) getoond. In de meeste gevallen zal er een combinatie van duurzame bronnen worden gebruikt. Op grond van aannemelijk gemaakte inschattingen voor vaste en variabele kosten van de verschillende duurzame energiebronnen en reële energie-conversie efficiënties van de bestudeerde systemen,  kunnen er per teelt en per teeltvariant optimale combinaties van energiebronnen, technische systemen en teelttechnische maatregelen worden gevonden. Dit geeft uiteindelijk een beeld hoe de verschillende teelten klimaatneutraal kunnen worden en welke kosten daar onder de gestelde economische randvoorwaarden mee gemoeid zijn

Dit project geeft een schets hoe de klimaatneutraal eruit ziet tegen de laagst mogelijk kosten. Dit levert tuinders, kassenbouwers, toeleveranciers, sturende beleidsorganisaties een beeld op over de technische en economische mogelijkheden op en kunnen daarbij versneld handelen in beleid en technische en commerciële ontwikkeling.

Resultaten

Vervolgens is de warmtevraag voor de zes teelten ingevuld met een combinatie van warmte uit een warmtenet, de inzet van geothermie of een warmtepomp. Door adviseurs van AAB NL zijn met behulp van ketelhuis simulatie de kosten voor de verschillende combinaties in beeld gebracht. Deze kosten zijn bepaald voor drie prijsscenario’s: een referentie scenario (de prijzen van nu), een transitiescenario (bijvoorbeeld over 10 jaar) en een eindscenario waarin geen fossiele brandstoffen meer ingezet kunnen worden (vanaf 2040).

Zoals te verwachten was is bij het huidige prijs niveau de inzet van WKK voor warmte en elektra de beste optie. Aanvullend is fossielvrije warmte uit bijvoorbeeld geothermie of biomassa aantrekkelijk dankzij SDE+ subsidie. Bij stijgende energieprijzen kan de situatie snel omslaan. Vooral de inzet van een warmtepomp die gebruik maakt van warmte uit oppervlaktewater komt vaak naar boven als een aantrekkelijk alternatief. Investeringen in energiebesparing kunnen vooral in toekomstige prijsscenario’s meehelpen om de kosten te verlagen.