Verkenning teeltstrategieën voor hoogisolerende kassen

Beschrijving

Bij intensievere teelten wordt hard gewerkt om het energieverbruik terug te dringen. Dit betreft o.a. andere kasdekken (dubbel glas zoals bij de Venlow Energy kas) en hoge isolerende schermen. Het is daarbij mogelijk om het energieverbruik sterk terug te dringen, waarbij het verbruik lager is dan bij (de meer) ‘extensieve teelten’. De vraag is wat de mogelijkheden zijn voor kasconcepten en teeltstrategieën in isolerende kassen voor energie-extensieve teelten. Het doel van dit project is om de kansen én bedreigingen vast te stellen voor verschillende teeltregimes in temperatuur, vocht en licht.

Werkpakket 1. Berekening klimaatgewasgroepen

Er zal een set "algemene" maar logische aan echte gewassen gerelateerde klimaatparameters worden opgesteld. V.w.b. temperatuur is dit 5 °C (vorstvrij), 10 en 16 °C en de vochtregeling wordt in lijn met de gebruikelijke werkwijze in die drie klimaatgewasgroepen bepaald. V.w.b. belichting wordt gewerkt met niveau’s van 10, 40 en 80 μmol/m2.s. Met een kasklimaatmodel zullen deze cases worden doorgerekend voor een selectiejaar en vergeleken t.o.v. de referentie.

Werkpakket 2. Grondontsmetting

Hierbij zal gekeken worden naar alternatieven voor stomen zoals biologische grondontsmetting en de overgang naar substraatsystemen.

Werkpakket 3. Uitwerken kas en teeltconcept

Voor één representatief gewas uit twee klimaatgroepen wordt het kas- en teeltconcept nader uitgewerkt.

Resultaten

Hoewel het gebruik van energieschermen het warmteverbruik in de glastuinbouw al flink verlaagd hebben zijn de meeste kassen nog lang niet energieneutraal. In de gebouwde omgeving is het gebruik van isolatieglas gemeengoed en de experimenten in de VenLow energy kas op het IDC-energie hebben laten zien dat er met zulk glas prima kan worden geteeld. Het verbruik voor een tomatenteelt bleef in deze kas onder de 10 m3/(m2 jaar) (alleen voor de warmtevraag overigens, niet voor CO2 dosering).

Als zo’n hoog-isolerende kas nou gebruikt zou worden voor een extensieve teelt als Leeuwebek, of sla, zou zo’n teelt dan 100% duurzaam kunnen worden? Deze vraag stond centraal in het onlangs afgeronde project “Energie-extensieve teelten klimaatneutraal met hoog-isolerende kassen”, uitgevoerd voor ‘Kas als Energiebron’, het innovatie- en actieprogramma van het ministerie van Economische Zaken en LTO Glaskracht Nederland.

Het rapport begint met de nuchtere stelling dat iedere kas energieneutraal kan zijn, zolang de aangewende energie maar duurzaam is. Maar het wordt natuurlijk wel een stuk makkelijker om alle energie duurzaam in te kopen als er maar weinig nodig is. Voor extensieve teelten blijkt dat een hoog-isolerende kas inderdaad het energieverbruik naar bijna 0 kan brengen. En ook voor de grondontsmetting zijn energiezuinige alternatieven voor handen.

Daarmee komt de energieneutrale tuinbouw binnen handbereik. Er is echter ook een tendens naar intensivering in de tuinbouw waarneembaar en bij intensivering komt de toename van de belichting kijken. De studie laat zien dat bij belichting het energieverbruik voor de lampen al gauw veel belangrijker wordt dan de verwarming.

Een energieneutrale tuinbouw is dus, zeker voor de extensieve teelten, goed mogelijk is maar er moet nog heel veel aan de belichtingstechnieken en/of de lichtdoorlatendheid van de kas gebeuren wanneer de intensivering verder doorzet.