Beschrijving

Dit project betreft begeleiding en monitoring op praktijkbedrijven die geïnvesteerd hebben in nieuwe technieken voor energiebesparing en/of toepassing van hernieuwbare energie.

Doel is zowel de ondernemer te ondersteunen bij het leren omgaan met de nieuwe technologie (vooral ten aanzien van de teelttechniek) als een objectieve monitoring om verbeteringen en aanpassingen voor vervolg ontwikkelingen te bevorderen en om duidelijke informatie ten behoeve van volgers (collega-telers) te kunnen presenteren. Naast technische monitoring is er aandacht voor het bepalen van weerbaarheid van gewassen tegen ziekten en plagen en het monitoren van ziektedruk in een gewas. Deze analyses zijn van belang om de relatie tussen het toepassen van maatregelen uit HNT en plantgezondheid en plantweerbaarheid zichtbaar te maken. Onbekendheid met die gevolgen is een belangrijke drempel voor telers om HNT toe te passen in de praktijk.

Jaarlijks worden de te monitoren installaties/bedrijven geselecteerd. Naast het technisch en plantkundig volgen van de bedrijven, is kennis delen een belangrijk onderdeel van dit project. Er zullen meerdere bijeenkomsten op de bedrijven worden georganiseerd.

Voor 2018 ligt de focus op:

• inzet van koeling
• (hybride) belichting
• ventilatoren
• daglichtkas
• sensornetwerk

Voor 2019 op:

• Full LED belichting (tomaten)
• Daglichtkas (phalaenopsis)
• Meerdere luchtafvoer/ontvochtigingsinstallaties
• Gebruik van een uitgebreid sensor-netwerk in de klimaatregeling.
• Monitoring energiebalans en kwaliteit bij Alstroemeria
• Monitoring klimaat ongelijkheid op praktijkbedrijf Chrysant

Voor 2020 is voorzien:

1. Actieve ontvochtiging in gerbera en bij andere gewassen. Het gaat hierbij om toepassingen met apparatuur zoals de Dry Gair of vergelijkbare technologie voor actieve ontvochtiging van het kasklimaat. Hiermee kan intensiever geschermd worden en hoeft de minimum buis minder vaak te worden ingezet. Het betreft voortzetting van de in 2019 gestarte monitoring en uitbreiding naar andere gewassen dan gerbera.
2. Monitoring energiebalans in alstroemeria. Een groep alstroemeria telers is actief aan de gang om intensiever te schermen dan in het verleden gebruikelijk was. Het beperken van de uitstraling is daarbij een belangrijk uitgangspunt, mede met het oog op het voorkomen van streepjes en vlekken in het blad. Met dit onderwerp was al gestart in 2019 maar door problemen met de thermoview camera heeft het project vertraging opgelopen en is continuering in 2020 gewenst. Tevens wordt de analyse uitgebreid naar het onderzoeken van de rol van schadelijke stoffen bij het optreden van het verschijnsel.
3. Monitoring klimaat ongelijkheid praktijkbedrijf chrysant. Deze monitoring is ondersteunend bedoeld voor het onderzoek de Perfecte Chrysant (DPC). In een proefafdeling is slechts één gewasstadium van chrysant aanwezig, terwijl in de praktijk alle stadia binnen een afdeling voorkomen.
4. Monitoring hybride LED toepassing in de chrysantenteelt. Op 5 praktijkbedrijven wordt al hybride LED belichting toegepast. Deze vijf bedrijven worden intensief onderling vergeleken.
5. Kennisnetwerken en monitoring bedrijven. Er bestaan netwerken van bedrijven die vergelijkbare innovaties toepassen. Glastuinbouw Nederland begeleidt de onderlinge kennisuitwisseling en vanuit dit project wordt waar nodig ondersteund met verdieping of extra monitoring.
6. Nog nader in te vullen monitoring op bedrijven die geïnvesteerd hebben in energie innovaties met gebruik van MEI subsidie. Mogelijke voorbeelden zijn: een nieuw type warmtepomp bij Phalaenopsis, LED bij de teelt van sla en een open buffer systeem.

Voor 2021 staat de invulling welke bedrijven te monitoren staat nog niet vast, maar gedacht wordt aan:

• Toepassing in de praktijk rondom LED-belichting
• Mits zinvol, het monitoren van de toepassing van zonthermie
• Monitoren bij een vooraanstaande tomatenteler met nieuwbouw met toepassing van veel aspecten rondom duurzaamheid
• Monitoren van een teeltbedrijf die de principes van HNT volledig toepast

Naast monitoring in de praktijk wordt in 2021 een overzicht gemaakt van alle innovaties van de afgelopen jaren met een beeld van de energievraag die rest voor verschillende gewassen/gewasgroepen om klimaatneutraal te werken. Daarbij wordt aangegeven of er nog een (teelt)technische energiemaatregel ingezet/ontwikkeld/toepasbaar moeten worden gemaakt, waarna vervolgens het restant duurzaam wordt ingevuld.
Deze kennis zal worden verspreid door middel van presentaties, weblogs en vakbladartikelen. Ook zal kennisdeling worden opgezet in discussiegroepen over de innovaties / praktijkbedrijven.

Resultaten

De verschillende systemen kunnen bijdragen aan de beheersing van het kasklimaat met betrekking tot de temperatuur- en vochtverdeling (gelijkheid) en ontvochtiging. Besparing op energie (warmte) is alleen te bereiken als intensiever wordt geïsoleerd met meer scherminstallaties (tweede beweegbaar doek), de schermen meer uren worden gebruikt en als minder gebruik wordt gemaakt van een minimum buis om gewasverdamping te bevorderen.

Daarom kan de bereikte energiebesparing nooit 1-op-1 worden toegerekend aan de installaties. Dankzij de installaties durven ondernemers wel verder te gaan in het terugdringen van de minimum buis en in het meer sluiten van het energiescherm. De installaties voor ontvochtiging dragen vooral bij aan gelijkheid, doordat minder snel gebruik gemaakt hoeft te worden van schermkieren. Het is al langer bekend dat schermkieren een slechte invloed hebben op de klimaatgelijkheid.

Zie de diverse berichten en rapporten hieronder.