Meten en sturen van plantbelasting in sierteeltgewassen
In opdracht van Kas als Energiebron heeft Wageningen University & Research Glastuinbouw & Bloembollen een deskstudie uitgevoerd naar een goede definitie en plantfysiologische duiding van de begrippen plantbelasting, assimilatenbalans en plantbalans voor sierteeltgewassen. Door de plantbelasting aan te passen aan de verwachte lichtsom tijdens de uitgroei van de snijbloem of potplant kan er bij sierteeltgewassen meer met het natuurlijk licht mee geteeld worden.
De genoemde begrippen zijn voor sierteeltgewassen gedefinieerd als:
Plantbelasting
Dit is de totale sink/m2 kas/week en wordt bepaald door:
- het aantal oogstbare organen per m2 per week én
- het ontwikkelingsstadium van deze organen én
- de assimilatenbehoefte van overige plantendelen
Assimilatenbalans
Dit is een zodanig op elkaar afgestemde verhouding tussen de vraag naar assimilaten (=sinkvraag) en het aanbod van assimilaten (=source) dat de plant kan groeien en de productkwaliteit levert die gewenst is.
Plantbalans
Het evenwicht in aanmaak en groei van oogstbare en niet oogstbare plantendelen, zodanig dat de plant kan groeien en de productkwaliteit levert op de manier zoals de teler dat wil. Dit is breder dan de assimilatenbalans en heeft ook betrekking op andere aspecten, zoals sturing in evenwicht in de energiebalans, waterbalans, hormoonbalans en nutriëntenbalans.
Gewas specifiek
Voor gerbera, chrysant, roos en freesia is beschreven hoe de toepassing van sturen op plantbelasting, assimilatenbalans en plantbalans doorwerkt in het begrijpen van de teelt, productie en energie-input. Dit blijkt voor elk gewas maatwerk en complex. Wel wordt de teeltwijze meer inzichtelijk. De grote lijn is het sturen op plantbelasting op basis van de hoeveelheid (zon)licht die het gewas de komende periode naar verwachting zal ontvangen en het aanpassen van de temperatuur op de behaalde lichtsom. In het eindrapport is een indeling voor sierteeltgewassen beschreven, waarbij per groep kort wordt ingegaan op wat toepassing van de definities en de aanpak van Het Nieuwe Telen voor elke gewasgroep betekent.
Energiebesparing door meer met licht mee te telen
Door de plantbelasting aan te passen aan de verwachte lichtsom tijdens de uitgroei van de snijbloem of potplant kan er bij sierteeltgewassen meer met het natuurlijk licht mee worden geteeld. Inzicht in de plantbelasting door inzicht in de sinkgrootte van het gewas is daarvoor belangrijk. Met een lagere plantbelasting in de winter kan in donkere periodes worden bespaard op warmte en elektriciteit door een lagere temperatuur en lagere lichtsom na te streven (energiebesparing). Op lichtere dagen kan de kastemperatuur (en daarmee sinksterkte) worden verhoogd om het zonlicht optimaal te benutten voor de aanmaak en verwerking van assimilaten. Dit kan met behulp van een vaste verhouding tussen de etmaaltemperatuur en lichtsom per dag (RTR). Op lichtrijke dagen kan door minder of geen assimilatiebelichting te gebruiken worden bespaard op elektriciteit en warmte. Bij veel siergewassen moet wel rekening worden gehouden met gewas specifieke minimum- en maximumtemperaturen per teeltfase en een snellere afvlakking van de RTR en lagere maximumtemperaturen bij siergewassen uit koele herkomstgebieden.
Hulpmiddel bij implementatie van nieuwe energiebesparingsmaatregelen
Daarnaast is het monitoren en bijsturen van de plantbalans een hulpmiddel om ongewenste veranderingen in de plantbalans snel te signaleren en snel bewust bij te kunnen sturen. Kennis van ‘indicatoren van onbalans’ om de plantbalans te monitoren en teeltmaatregelen om de plantbelasting, assimilatenbalans en plantbalans in de juiste richting bij te sturen, zorgt ervoor dat nieuwe teeltmaatregelen (zoals bijvoorbeeld het sturen op RTR of andere energiebesparende maatregelen), of andere teeltstrategieën sneller en succesvoller kunnen worden toegepast, omdat de teler weet hoe hij de plantbalans kan bijsturen in zijn gewenste richting.
Het eindrapport is als bijlage toegevoegd.
