‘Marktpositie WKK, op korte termijn op dieptepunt, herstel op lange termijn’

De marktpositie van netleverende WKK in de glastuinbouw (gasmotor-WKK) is ten opzichte van de positie in het najaar 2013 wederom verder onder druk gekomen. De overcapaciteit op de Nederlandse elektriciteitsmarkt in combinatie met maximale import vanuit Duitsland werkt sterk door op de korte termijn prijzen. Deze situatie blijft aan tot na 2018. Daarna wordt een zeker marktherstel verwacht door een aantrekkende economie, een hogere CO2-prijs en het uit bedrijf nemen van kerncentrales in Duitsland.

Over de marktpositie 2015 en 2018 zegt de barometer dat de groothandelsprijzen in Duitsland tot 10 €/MWh lager liggen dan in Nederland. Dat is reden voor een structureel netto importvermogen vanuit Duitsland van 2500 tot 3500 MWe. Daarnaast komen dit jaar in Nederland 3 kolencentrales in bedrijf. Daarmee wordt vrijwel al het gasvermogen uit de merit order gedrukt, alleen gasmotoren kunnen nog draaiuren maken maar het aantal draaiuren neemt verder af.

Het sluiten van oude kolencentrales zoals besloten in het SER Energieakkoord zal vanaf 2016 enige ruimte scheppen. Verdere sanering en aanpassing van de markt is onvermijdelijk voor het herstel van de marktprijzen en de operationele marge van de energiebedrijven. Om te zorgen dat daarbij de oude kolencentrales zullen sluiten is het zeer belangrijk dat de afspraak van het Energieakkoord door de ACM wordt geaccepteerd.

De marktpositie van WKK één jaar vooruit, in 2015, verslechtert ten opzichte van het najaar 2013. De sparkspread bevindt zich op een minimum en dat zal tot 2016 nog zeker aanhouden. De marktpositie 4 jaar vooruit, in 2018 is onveranderd gebleven. Daarna wordt geleidelijk herstel verwacht.

Investeren in nieuwe WKK voor netlevering is komende jaren niet rendabel. Op basis van variabele kosten kan bestaande WKK net positief draaien voor netlevering. De draaiuren voor netlevering nemen wel steeds verder af tot circa 3000 uur per jaar. Mogelijk dat een stijgende waardering voor flexibel vermogen enige verbetering brengt. Het inzetten van de WKK voor eigen belichting is nog steeds rendabel maar wordt in daluren, afhankelijk van de situatie, marginaal.

Perspectief 2021
Voor de langere termijn wordt een verbetering van de sparkspread verwacht, in combinatie met een verbeterde opbrengst door inzet van flexibel en snel vermogen op de korte termijn markt. Vooral in Q1 en Q4 zal de spark spread dan verbeteren. In Q2 en Q3 zal de prijsvorming sterk worden beïnvloed door een groot aanbod van stroom uit zonnepanelen.

Twee uiterste scenario’s zijn in de barometer aangegeven en worden hier nader toegelicht. De minst gunstige casus gaat uit van het SER Energieakkoord waarbij de oude kolencentrales uit bedrijf worden genomen zonder verdere structurele veranderingen in de elektriciteitsmarkt. Hierdoor verbetert de marktpositie van bestaande WKK licht maar is investeren in nieuwe WKK nauwelijks rendabel.

De beste casus voor gasmotor-WKK in 2021 wordt gerealiseerd als er een verdere sanering op de elektriciteitsmarkt plaatsvindt in combinatie met de hierboven genoemde vergoeding voor flexibele capaciteit en een hogere prijs voor CO2 rechten. De elektriciteitsprijzen zijn voor de komende jaren zo laag dat we verwachten dat een sanering in de elektriciteitsmarkt onontkoombaar is. Dit omdat de grootschalige elektriciteitsproducenten niet structureel verlies kunnen blijven draaien. Er zullen meerdere oude elektriciteitscentrales uit bedrijf genomen moeten worden om de spark spread te verbeteren. Tevens zal er een goede vergoeding voor flexibel vermogen moeten komen om de variatie in wind- en zonaanbod op te vangen. Dit kan een capaciteitsvergoeding zijn zoals in Duitsland wordt bepleit, maar kan ook een aangepast mechanisme zijn. Van belang is dat gasmotoren hierin mee kunnen doen. Dan zal de casus voor gasmotoren verbeteren en kan zelfs investeren in nieuwe gasmotoren weer in beeld komen.

De barometer is tot stand gekomen als onderdeel van Kas als Energiebron in opdracht van Productschap Tuinbouw, LTO Glaskracht Nederland en het Ministerie van Economische Zaken. Energy Matters is een onafhankelijk adviesbureau op het gebied van energiebesparing en decentrale opwekking met WKK en duurzame energie.

Meer nieuws