Marktpositie netleverende WKK op korte en middellange termijn verbeterd, risico’s na 2023

Energy Matters

De marktpositie van netleverende gasmotor-WKK is in de tweede helft van 2016 sterk verbeterd. Daarbij spelen twee effecten een rol. Op korte termijn spelen technische problemen met kerncentrales in Frankrijk en België een rol, in combinatie met een koude winter. Een tweede effect is dat de overcapaciteit op de Nederlandse elektriciteitsmarkt langzamerhand afneemt.

Op middellange termijn (drie tot vier jaar) verbetert de situatie door meer export door het uit bedrijf nemen van bruinkool en kerncentrales in Duitsland, een grotere behoefte aan flexibel vermogen in Nederland en mogelijk een iets hogere CO2-prijs. Op langere termijn, vanaf 2020, zullen draaiuren van WKK onder druk komen te staan door een toenemend aandeel wind en zon, wel blijven er kansen voor flexibel vermogen. Onzekerheden op lange termijn zijn met name de mate waarin elektriciteitsopslag doorbreekt en de situatie met Franse en Belgische kerncentrales. Het inzetten van WKK voor eigen belichting is zeer rendabel.

Marktpositie 2017
Op korte termijn spelen technische problemen met kerncentrales in Frankrijk en België een rol, in combinatie met een koude winter. Een tweede effect is dat de overcapaciteit op de Nederlandse elektriciteitsmarkt langzamerhand aan het afnemen is door aantrekkende vraag en afnemend (fossiel) productievermogen. Must-run vermogen zoals industriële WKK’s en stadsverwarming maken minder draaiuren en eind juni 2017 wordt nog eens 1.070 MWe aan kolenvermogen uit bedrijf genomen. Ook zal naar verwachting de (netto) import ten opzichte van voorgaande jaren blijvend afnemen. De draaiuren en de opbrengst per kWh nemen naar verwachting toe in 2017 ten opzichte van 2016.

Marktpositie 2020
Ook in Duitsland zal geleidelijk de overcapaciteit afnemen. Dat zal vanaf 2017 à 2018 tot prijsherstel leiden. Vooral in de kwartalen 1 en 4 zullen de prijzen enigszins herstellen, in kwartalen 2 en 3 blijven de piekprijzen (overdag) onder druk door grootschalige opwekking met zonnepanelen. Een marktanalyse met het EMF model (Energy Market Forecast model) van Energy Matters laat zien dat door deze ontwikkeling het aantal draaiuren voor netlevering in 2020 met 3.400 nog wat hoger ligt dan in 2017. Door op de gunstige momenten te draaien zal ook de opbrengst per kWh nog wat verder stijgen terwijl ook de opbrengst voor flexibel vermogen zal stijgen. Bestaande WKK kan op basis van variabele kosten heel goed draaien voor netlevering.

Investeren in nieuwe WKK voor alleen netlevering is in het algemeen tot 2020 matig rendabel en hangt sterk af van de inpassing. Het risico is vooral groot dat na 2020 de draaiuren geleidelijk weer afnemen. Met eigen gebruik van elektriciteit uit WKK verbetert de situatie, afhankelijk van de verhouding eigen gebruik en netlevering. Het inzetten van de bestaande WKK voor eigen belichting waarmee de inkoop van elektriciteit wordt vermeden, inclusief netkosten en energiebelasting, blijft zeer rendabel en zelfs investeren in een WKK voor eigen belichting is in het algemeen rendabel. Het risico voor afnemende draaiuren voor netlevering speelt bij belichting slechts beperkt een rol.

Perspectief 2023
Richting 2023 zal de overcapaciteit in Nederland en Duitsland verder afnemen. Import vanuit Duitsland zal afnemen als gevolg van de uitbedrijf name van alle kerncentrales (‘Atomausstieg’ van 2018 tot 2022) en mogelijk zelfs leiden tot steeds meer export. In Nederland zal een deel van de grootschalige capaciteit gesaneerd zijn, de vraag zal door economisch herstel toenemen en de CO2 prijs zal na 2020 onder aanpassing van het handelssysteem stijgen. Voor de langere termijn wordt een grotere spreiding van elektriciteitsprijzen verwacht met als gevolg een verbetering van de spark spread tijdens de 3.200 draaiuren van een WKK. Na 2023 kunnen de draaiuren voor netlevering weer onder druk komen door een grotere productie van duurzame bronnen.

Bekijk hier het verslag van februari 2017.

De barometer is tot stand gekomen als onderdeel van Kas als Energiebron in opdracht van LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken.

Meer nieuws