Marktpositie netleverende WKK, nog steeds slecht, herstel op middellange termijn

Ondanks heftige bewegingen in de prijzen van gas, kolen en elektriciteit is de marktpositie van netleverende WKK in de glastuinbouw (gasmotor-WKK) ten opzichte van de positie in het voorjaar 2015 weinig veranderd. De overcapaciteit met alle oude en de nieuwe kolencentrales werkte in 2015 sterk door op de Nederlandse elektriciteitsmarkt. Eind 2015 is echter ruim 1600 MWe aan kolenvermogen uit de markt gehaald en dit vermindert de overcapaciteit.

Ook zal naar verwachting de (netto) import ten opzichte van voorgaande jaren afnemen en trekt de elektriciteitsvraag weer wat aan door een aantrekkende economie. Maar het wegvallen van de belasting op kolen en de recente lage brandstofkosten houden de sprak spread onder druk. Op middellange termijn (3 tot 4 jaar) verbetert de situatie door een verwachte hogere CO2-prijs, het uit bedrijf nemen van bruinkool en kerncentrales in Duitsland en een grotere behoefte aan flexibel vermogen in Nederland.

Marktpositie 2016
Met het sluiten van drie oude kolencentrales zoals besloten in het SER Energieakkoord zal vanaf 2016 enige afname van de (over-) capaciteit plaatsvinden. Maar het vervallen van de kolen-belasting per 1 januari 2016 en de lage brandstofprijzen houden de prijzen in 2016 echter onder druk. Verdere sanering en aanpassing van de markt is onvermijdelijk voor het herstel van de marktprijzen en de operationele marge van de energiebedrijven. WKK rendeert met netlevering nog zeer matig, er doen zich echter op de korte termijn markt wel kortstondig momenten voor met een hoge spark spread.

Marktpositie 2019
Vanaf 1 juli 2017 zullen nog eens twee oude kolencentrales uit bedrijf zijn genomen en neemt de overcapaciteit verder af. Ook in Duitsland zal geleidelijk de overcapaciteit afnemen. Dat zal vanaf 2017 à 2018 tot prijsherstel leiden. Vooral in de kwartalen 1 en 4 zullen de prijzen enigszins herstellen, in kwartalen 2 en 3 blijven de piekprijzen (overdag) onder druk door grootschalige opwekking met zonnepanelen.

Een marktanalyse met het EMF model (Energy Market Forecast model) van Energy Matters laat zien dat door toenemend aanbod van duurzaam vermogen vanaf 2018 de behoefte aan flexibel vermogen stijgt. Op nieuwe momenten, in de nachten en weekends, ontstaan prijspieken bij wegvallende duurzame opwekking. Deze analyse wordt nu ook door ECN (zie NEV 2015) en Agora Duitsland onderschreven.

Investeren in nieuwe WKK voor alleen netlevering is in het algemeen tot 2019 niet rendabel. Met eigen gebruik van elektriciteit uit WKK verbetert de situatie, afhankelijk van de verhouding eigen gebruik en netlevering. Bestaande WKK kan op basis van variabele kosten positief draaien voor netlevering. De draaiuren voor netlevering nemen toe tot circa 3500 uur per jaar. Naar verwachting gaat een stijgende waardering voor flexibel vermogen verbetering brengen. Het inzetten van de WKK voor eigen belichting is nog steeds rendabel maar is in daluren, afhankelijk van de situatie, marginaal.

Perspectief 2022
Richting 2022 zal de overcapaciteit in Nederland en Duitsland verder afnemen. Import vanuit Duitsland zal afnemen als gevolg van de uit bedrijf name van alle kerncentrales (‘Atomausstieg’ van 2018 tot 2022) en mogelijk zelfs leiden tot momenten met export naar Duitsland. In Nederland zal een deel van de grootschalige capaciteit gesaneerd zijn, de vraag zal door economisch herstel toenemen en de CO2 prijs zal na 2020 onder aanpassing van het handelssysteem stijgen. Voor de langere termijn wordt een grotere spreiding van elektriciteitsprijzen verwacht met als gevolg een verbetering van de spark spread tijdens de 3500 tot 4000 draaiuren van een WKK.

Vooral in Q1 en Q4 zal de spark spread dan verbeteren. In Q2 en Q3 zal de prijsvorming sterk worden beïnvloed door een groot aanbod van stroom uit zonnepanelen. Toch blijven er ook momenten met goede prijzen in Q2 en Q3 op dagen met weinig zon en wind en/of lage rivierwaterstanden (koelwater t.b.v. elektriciteitscentrales). In combinatie met een verbeterde opbrengst door inzet van flexibel en snel vermogen op de korte termijnmarkt zal dit de rentabiliteit van (flexibele) WKK doen toenemen. Investeren in flexibele WKK met netlevering kan weer kansen bieden in slimme combinaties met eigen gebruik.

Meer nieuws