'Klimaat sturen op vochtafvoer'

Arie de Gelder van Wageningen UR Glastuinbouw

Kun je door gericht te sturen op het afvoeren van de vrijkomende waterdamp de energievraag van de kas beperken en toch een goed gewas telen? Dit wordt momenteel getest in de Venlow energy kas in Bleiswijk. Wageningen UR-onderzoeker Arie de Gelder vertelt over de opzet van de proef, waarvoor op 20 januari komkommers zijn geplant.

“Telen bij hogere luchtvochtigheid (> 85% en liefst boven 90%) en het meer gebruiken van schermen zijn basis elementen in Het Nieuwe Telen voor een groot aantal gewassen (roos is daarop een uitzondering omdat hoge luchtvochtigheid nadelig is voor de houdbaarheid). Bij hoge luchtvochtigheid neemt vooral in de nacht de verdamping af; afhankelijk van het gewas kan het wel dalen tot circa 10 gram/(m2.uur). Overdag zal als gevolg van de instraling de verdamping oplopen. Voor koeling van het gewas is de energiebalans de maat waarmee je de gewenste verdamping kunt berekenen. Het gewas moet de energie van de zon omzetten in nuttige assimilaten en verder afvoeren via verdamping. 

De vraag is kun je door gericht te sturen op het afvoeren van de vrijkomende waterdamp de energievraag van de kas beperken en toch een goed gewas telen. In de nacht moet het vochtafvoer gestuurd worden naar het niveau van de gewenste minimale verdamping van het gewas. Dat is aflopend van circa 25 naar 10 gram/(m2.uur). Om dit principe te testen zijn in de Venlow energy kas ( de kas in het IDC- Kas als Energiebron met een dek met dubbelglas en gecontroleerde ventilatie via luchtbehandelingskasten) op 20 januari komkommers geplant voor een hoge draad teelt. Deze teelt duurt in principe tot eind juni. De uitdaging voor het onderzoek is om de vochtafvoer goed af te stemmen op de verdamping overdag, zodat in de kas wel een hoge luchtvochtigheid blijft. Bij een hogere luchtvochtigheid staan de huidmondjes gemiddeld meer open dan bij lage luchtvochtigheid en kan de plant gemakkelijk CO2 opnemen. Dit zou dat gunstig moeten zijn voor een maximale groei. In de nacht moet de vochtafvoer voldoende zijn voor de minimale verdamping.

Een tweede aspect dat we in deze teelt meenemen is het sturen naar een sterkere relatie tussen de etmaal temperatuur en de lichtsom per dag. Daarbij laten we met veel licht de etmaal temperatuur sterker stijgen. We denken daarbij te kunnen uitgaan van een stijging van de etmaaltemperatuur met 4 oC per 1000 Joule instraling. Het uitgangspunt daarbij is een temperatuur van 16 oC bij geen enkele instraling. Bij de start van het gewas hebben we in de eerste weken vooral op een meer traditionele wijze naar de juiste balans gekeken, maar nu het gewas meer belast wordt – de eerste vruchten beginnen te zwellen- gaan we de klimaatinstellingen aanpassen naar de gewenste strategie." 

Dit project wordt gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van LTO Glaskracht Nederland en het  ministerie van Economische Zaken (EZ).

Meer nieuws