Je kunt ontvochtigen, maar wat nu?
“Steeds meer tuinders schaffen installaties aan waarmee buitenlucht of lucht van boven het scherm de teeltruimte in kan worden geblazen. In de volksmond wordt dit een ‘Het Nieuwe Telen (HNT) installatie’ genoemd. Bij een aantal telers wordt binnen het project ‘Monitoring Energie-innovaties in de praktijk’ de prestatie van zo’n installatie gevolgd. We bekijken daarbij hoe een kas met zo’n nieuw systeem presteert, in vergelijking met een soortgelijke kas en teelt zonder die luchtbehandelingssystemen. Meestal wordt met de plaatsing van een HNT-installatie trouwens ook een extra scherm, of een dichter scherm geplaatst.
Bij sommige tuinders zie je dat er met de komst van een HNT-installatie duidelijk iets verandert in de wijze waarop ze het klimaat regelen. Op hun tuinen wordt meer geschermd, minder gekierd en minder minimum-buis toegepast. Deze veranderingen leiden tot een hogere gemiddelde luchtvochtigheid. Het is vooral deze hogere luchtvochtigheid waarmee het energiebesparingspotentieel van een HNT-installatie behaald wordt. Immers, telen bij een hogere luchtvochtigheid remt de verdamping en vermindert de luchtuitwisseling die nodig is om de resterende vochtproductie af te voeren.
We zien echter ook bedrijven waar met de komst van een HNT-installatie de luchtvochtigheid lager wordt. Daar geldt: nu we beter kunnen ontvochtigen gáán we ook ontvochtigen. Soms is dat misschien nodig voor een betere kwaliteit, maar het werkt in ieder geval averechts op de warmtevraag. En soms ook op de gewaskwaliteit. Tuinders klagen dan over een verhoogd waterverbruik (lastig in de phalaenopsis teelt) of een te schraal klimaat (ongunstig in de groenteteelt). En dan komt al gauw de reflex boven om de HNT-installatie minder te gaan gebruiken of zelfs uit te zetten. Dat is natuurlijk zonde van de investering.
Gelukkig zijn er binnen het monitoringsproject ook tuinders die het maximale uit hun HNT-installatie halen: ze bereiken een beter teeltresultaat en een lager energieverbruik. Op hun bedrijven is in de klimaatregeling een strikte scheiding aangebracht tussen verwarming, scherming en ontvochtiging. De buizen zorgen voor verwarming, ongeacht de luchtvochtigheid, en hebben dus geen minimumbuistemperatuur. De schermen gaan open en dicht op buitentemperatuur, ook ongeacht de luchtvochtigheid. De ontvochtigings-installatie gaat aan op vocht, ongeacht temperatuur en schermstand. Door deze ontkoppeling kan doelgericht worden gestuurd op een gewenste vocht-afvoer.
Hoeveel vocht precies moet worden afgevoerd is overigens nog niet echt duidelijk. Wat dat betreft staat de tuinbouw met de HNT-installaties aan het begin van een nieuw tijdvak. Voor het eerst krijgt de tuinder een directe stuurmogelijkheid, zodat pas nu, met vallen en opstaan, kan worden geleerd hoeveel vochtafvoer eigenlijk nodig is.”
Dit project wordt gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van LTO Glaskracht Nederland en het ministerie van Economische Zaken (EZ).
