Gaan we met LED de bomen in het belichtingsbos weer zien?

De organisatie van het eerste LichtEvent bij Wageningen University & Research in Bleiswijk bleek een schot in de roos. Vanuit de ondernemersgroep Kas als Energiebron kwamen geluiden dat telers op gebied van belichting de bomen in het bos niet meer zien, zoveel gebeurt er op gebied van onderzoek. Dat leidde tot een middag kennisoverdracht, met de voorlopige conclusie van Dennis Medema, themaspecialist Energie bij Glastuinbouw Nederland, dat telers dankzij LED nu wellicht het bos weer zien.

In het plenaire gedeelte van het LichtEvent, dat op woensdag 12 februari werd georganiseerd door Glastuinbouw Nederland, Kas als Energiebron, Delphy en WUR Glastuinbouw, schetste Dennis Medema (rechts op de foto) allereerst de stand van zaken rondom de beoogde energietransitie. Een ontwikkeling die dankzij ODE, CO2-voorziening, de gunstige sparkspread en de huidige nettarieven onder druk staat. “Alles wijst momenteel richting de zekerheid van de WKK, maar dat vertraagt het proces richting fossielvrij en maakt diverse warmtetrajecten lastiger.”

Natuurlijk licht als basis
Als inleiding op het hoofdthema van de middag constateerde de energiespecialist dat er op gebied van belichting en met name LED’s veel wordt ontdekt, maar dat we ook veel nog niet weten. Aandachtsgebieden zijn onder andere de verandering van de warmte- en vochtbalans in de kas en het gewas als gevolg van het veranderende lichtspectrum en de invloed op de biologie in de kas. “Daar komt bij dat bij gebruik van LED’s ook de werkomstandigheden voor de medewerkers in acht moeten worden genomen.”
Anja Dieleman, onderzoekster bij WUR, vatte de ontwikkelingen van de afgelopen decennia bondig samen. Ze benadrukte dat alles begint met natuurlijk licht. “Dat moet je eerst op orde hebben en optimaliseren, pas dan kun je aanvullen met belichting voor een optimale kwaliteit of een jaarrond productie.”

Puzzel opnieuw leggen
Kijkend naar het areaal belichte teelt en het toegenomen vermogen, dan is er in de afgelopen twintig jaar sprake van een toename met factor 15. “Uitdaging is de ontwikkeling van een duurzaam teeltsysteem op basis van LED’s, omdat die een hogere efficiëntie hebben, weinig stralingswarmte, snel aan en uit te schakelen zijn en vanwege de specifieke golflengtes maatwerk mogelijk maken, zo somde Anja Dieleman op.
Voorwaarde is te allen tijde dat de productie, productkwaliteit en plantgezondheid op het gewenste niveau blijven. “Dat vereist begrip van de verschillende fysiologische processen en interactie met de overige klimaatfactoren. Eigenlijk moet de puzzel opnieuw worden gelegd. Dat is bovendien een zoektocht die per gewas, ras en herkomst verschillend is.”

LED’s nog te duur
Naast een groot aantal onderzoeksprojecten, leveren ook praktijkervaringen de benodigde en gewenste nieuwe kennis op. Eric Poot van WUR (links op de foto) vroeg Koen Saris van Wijnen Square Crops en Melvin Tesselaar van het gelijknamige altroemeriabedrijf naar hun ervaringen met LED’s. Bij Wijnen wordt inmiddels op 5 ha komkommer geteeld onder belichting en het einde is nog niet in zicht. Ambitie van het bedrijf is immers middels hybride belichting een jaarrond komkommerteelt. Voor een definitieve doorbraak is een gunstige prijsstelling een voorwaarde, meent Saris. Hij gaf ondernemers in de zaal het advies mee om vooral ook zelf onderzoek te doen, omdat proeven soms tegenstrijdige resultaten geven. Voor Tesselaar zijn LED’s vooral interessant vanwege de mindere stralingswarmte. Hij is ervan overtuigd dat de technische ontwikkelingen doorgaan, maar stelt ook dat er nog volop uitdagingen zijn. “Voor een werkbare situatie in de kas is toevoeging van wit licht wel een vereiste”, zo constateert Tesselaar. Ook hij benoemde de hoge kosten. “Een terugverdientijd van zes of zeven jaar is te lang. Sowieso is het goed om eerst zelf proeven te doen en dan pas te investeren.”

Meer nieuws