Fossielvrije teelt potanthurium in 2050 vraagt om meer latente warmteoogst

Nieves García en Frank Kempkes, onderzoekers WUR

In Kas2030 bij Wageningen University & Research in Bleiswijk worden vier gewassen geteeld zonder emissie van CO2, water en nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Een daarvan is potanthurium. De warmtevraag in de potanthuriumteelt is relatief hoog, voor een onbelichte teelt ruim 30 m3/m2. De warmte van de lampen voorziet in de belichtingsperiode, met name in de periode medio november tot medio februari, in een deel van de warmte behoefte van de kas.

Een belangrijke aanvulling aan de warmtevoorziening in het fossielvrije kasconcept zou de ontvochtiging kunnen zijn, waarmee latente warmte uit de kas kan worden teruggewonnen om op andere momenten de kas mee te verwarmen.

Drie schermen
De oogst latente warmte die middels de ontvochtiging zou moeten worden verzameld, viel in de eerste winters echter tegen: er wordt nauwelijks warmte geoogst omdat er heel weinig ontvochtigingsvraag is. De gevels, hoewel dubbel beglaasd, zorgen door het grote buitenoppervlak van deze afdeling (circa 66% geveloppervlakte ten opzichte van vloeroppervlakte) voor een te grote ontvochtiging. De drie schermen die zijn geïnstalleerd (donkerdoek, transparant energiedoek en een open zonnedoek) zorgen voor een grote vochtstroom naar het kasdek. Doordat er zoveel vocht tegen het kasdek en gevels condenseert, is er juist een bevochtigingsvraag. Er wordt nog veel verneveld en het verdampen van al dat ingebrachte vocht vraagt ook energie. In totaal is er van 1 juli 2020 tot 1 juli 2021, 16 m3/m2 aardgasequivalenten aan warmte nodig geweest, naast 94 kWh voor de lampen die maximaal 12 uur per dag zijn gebruikt. De lampwarmte draagt bij aan het verwarmen van de kas, waarbij een lange belichtingsperiode gunstiger is. Helaas laat de anthurium bij daglengtes van 16 uur bladschade en meer bloemsteelstrekking zien.

Ontvochtigingsinstallatie
Aanvullende maatregelen zijn dus nodig om de kas in de onbelichte uren te verwarmen en om de vochtaanvoer en -afvoer in balans te krijgen, zodat er wel actief moet worden ontvochtigd. Deze onbalans geeft aan dat de kas niet optimaal is geïsoleerd en stap één naar een fossielvrije teelt is een optimale isolatie. Om de isolatie van de kas te verhogen is vanaf eind januari een extra geperforeerd foliescherm ingezet. Die heeft al voor een kleine verbetering van de vochthuishouding gezorgd. Het foliescherm hangt er nu nog, en tegen de verwachtingen in, is de kastemperatuur gedurende de warme dagen in de maand juni heel goed beheersbaar gebleken met de hulp van bevochtiging en de ontvochtigingsinstallatie. Dit ondanks de beperkte koelcapaciteit (slechts 50 Watt) van de ontvochtiger. In de zomerdag kan dus structureel met de ontvochtigingsinstallatie warmte uit de kas worden geoogst en (rekentechnisch) in een aquifer worden opgeslagen. Hiermee kan een groot deel van de winterse warmtebehoefte worden gedekt. Om 16 m3/m2 te oogsten bij 50 W/m2koelcapaciteit moeten we de installatie 2.800 uur laten koelen. Dat had in het lopende jaar net gekund als de koeling altijd boven de 23°C kasluchttemperatuur aan was gegaan.

Isolatiegraad verbeterd
Voor komende winter wordt er gezocht naar een lange termijn oplossing via nieuwe kasdekmaterialen en schermen die eigenschappen in zich hebben om warmte en vocht beter vast te houden en het licht te reguleren. Onderzocht worden de mogelijkheden om het kasdek te vervangen door een lage emissie kasdek, een soort HR++ glas. Ook wordt een extra energiescherm op het dradenbed van het schaduwscherm gemonteerd. Hiermee wordt de isolatiegraad van de kas verbeterd en het vochtverlies naar het dek verder verlaagd.

Dit project is gefinancierd door Kas als Energiebron, het actie- en innovatieprogramma van het ministerie van LNV en Glastuinbouw Nederland.

Meer nieuws