Drukbezocht EnergiekEvent: actuele doorkijk naar besparen en fossielvrij

Jan van Staalduinen

Het was volle bak op het eerste fysieke EnergiekEvent sinds drie jaar, waarvoor Delphy IC en Wageningen UR hun deuren in Bleiswijk openden. De themamiddag op dinsdag 17 mei trok het maximale aantal van 200 bezoekers, waaronder tientallen telers. Zij kregen een gevarieerd menu voorgeschoteld van inleidingen, workshops over besparingsopties en alternatieve energie- en CO2-bronnen, en een rondgang langs proeven waarin fossielvrij telen de rode draad vormt.

“Het was een doorslaand succes”, zegt organisator Dennis Medema van Glastuinbouw Nederland, die aan het einde van het plenaire deel terugblikte op de resultaten van het kennis- en innovatieprogramma Kas als Energiebron, dat ruim vijftien jaar geleden van start ging. De kick-off van het langverwachte event werd echter verzorgd door voorzitter Adrie Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland en MT-lid Inge Lardinois van de directie Plantaardige Agroketens van het Ministerie van LNV. Gastheer Eric Poot van Wageningen University & Reserach, business unit glastuinbouw, vroeg hen onder andere naar de impact van de recente energiecrisis op de sector. Hoe raakt dit de bedrijven en de voortgang van energietransitie?

Zorgen
“We zien al enige tijd dat die stagneert, mede door eerdere beleidsmaatregelen die de glastuinbouw hard hebben getroffen”, antwoordde Bom-Lemstra. “De sterk gestegen energieprijzen maken het nu extra lastig om te investeren in verdere verduurzaming. De kosten zijn op alle fronten sterk gestegen en kunnen onvoldoende worden doorberekend in de verkoopprijzen. De meeste bedrijven teren nu in op het vermogen. Het maakt eens te meer duidelijk dat het goed is om zo snel mogelijk van het gas af te gaan.”

Overheid  
Tegelijkertijd stelde de tuinbouwvoorvrouw vast dat de sector dat onmogelijk op eigen houtje kan bolwerken. Er moet nog van alles gebeuren om alternatieve bronnen voor energie en CO2 te ontsluiten en deze op betaalbare wijze breed beschikbaar te stellen. Warmtenetten voor restwarmte en geothermie bijvoorbeeld vergen een zeer lange voorbereiding en het elektriciteitsnet is in grote delen van Nederland volstrekt niet toereikend om de gewenste elektrificatie te faciliteren. “Dat baart ons grote zorgen en die delen we zowel met LNV als met andere departementen die betrokken zijn bij de transitie.”

Kamerbrief
Lardinois gaf namens LNV aan de zorgen te delen. Ze zijn ook verwoord in de brief aan de Tweede Kamer van 22 april. In de brief wordt een samenhangend pakket aan maatregelen benoemd, gericht op verdere verduurzaming van de glastuinbouw en versnelling van de energietransitie om de klimaatdoelen te halen. 
“De brief geeft een goed overzicht van de stand van zaken. In de loop van het jaar volgt verdere uitwerking en concretisering”, geeft het MT-lid aan. Zij ziet dat de sector volop inzet op energiebesparing. ”Er is veel belangstelling voor de EG-subsidieregeling. Dat is een goed teken, want inzet op energiebesparing is hard nodig.” Ook waardeert Lardinois de regionale initiatieven die van de grond zijn gekomen, mede op initiatief van de sector. “Als deze initiatieven opgeschaald kunnen worden, kan significante CO2-reductie worden bereikt. Dat is nodig om de ambitieuze doelen te bereiken. Daar moeten we gezamenlijk de schouders onder zetten. Het programma Kas als Energiebron is een mooi voorbeeld dat we dat kunnen.”

Kas als Energiebron
Dat commitment is onder andere zichtbaar in het kennis- en innovatieprogramma Kas als Energiebron (KaE), dat 15 jaar geleden is opgezet door (de rechtsvoorganger van) Glastuinbouw Nederland en het ministerie van LNV. “Telers vragen mij met enige regelmaat wat KaE nu heeft opgeleverd”, zei Dennis Medema aan het begin van zijn betoog. “Logisch, want er gaat veel geld in om – ook van telers – en het is zowel in omvang als tijdsduur volstrekt uniek. Mijn antwoord is altijd dat het sowieso veel meer heeft opgeleverd dan het gekost heeft.”
De energiespecialist van Glastuinbouw Nederland onderbouwde zijn stelling met een overzicht van de vele verdiensten van het programma, zoals diverse fiscale voordelen en subsidies voor individuele investeringen, een stevige overheidsbijdrage aan energie-gerelateerd onderzoek, heel veel nieuwe kennis over alternatieve energie- en CO2-bronnen (geothermie, biomassa, CO2-winning) en actieve ondersteuning van gebiedsontwikkeling en regionale initiatieven.

Concrete verdiensten
“En wat te denken van Het Nieuwe Telen, van de enorme stroomversnelling in digitale teelttechniek en klimaatbeheersing, al het onderzoek naar hybride- en full-LED belichting, innovatieve kasconcepten, schermen, coatings en kasdekmaterialen… Kas als Energiebron is echt een stevige pijler gebleken voor ononderbroken onderzoek en innovatie op alle vlakken die bijdragen aan efficiënt energiegebruik, minder afhankelijkheid van fossiele energiebronnen en minder emissie van CO2 naar de omgeving. Daar heeft ieder glastuinbouwbedrijf heel veel baat bij gehad.”
Medema eindigde met de boodschap dat er voor het programma van 2020-2030 een budget beschikbaar is van 250 miljoen euro.

Workshops en proeven
Na het plenaire deel verspreidden de deelnemers zich over de vergaderruimten en kamers van Delphy IC om te participeren in twee van de in totaal 13 workshops. Enkele hiervan zullen de komende weken apart worden uitgelicht. Het kennisdeel eindigde met een rondgang langs proeven bij Wageningen UR. De meeste aandacht ging uit naar Demokas 2030, die al volledig is ingericht voor de fossielvrije teelt. Een handvol onderzoekers gaf tekst en uitleg en beantwoordde vragen van de bezoekers.

Bekijk de presentaties van het event hier.

(Tekst en foto's: Jan van Staalduinen)

Meer nieuws