Barometer WKK Glastuinbouw: Marktpositie netleverende WKK verbetert op korte en middellange termijn, onzekerheid na 2024
De marktpositie van netleverende gasmotor-WKK is verbeterd. Daarbij spelen vooral twee effecten een rol: een afnemende overcapaciteit op de elektriciteitsmarkt in binnen- en buitenland in combinatie met een stijgende CO2- en kolenprijs. Dit blijkt uit de deze week verschenen WKK Barometer, een tussenverslag naast de jaarlijkse uitgebreide WKK Barometer. De barometer is tot stand gekomen als onderdeel van Kas als Energiebron in opdracht van LTO Glaskracht Nederland en het Ministerie van Economische Zaken.
Op middellange termijn (3 tot 4 jaar) blijft de marktpositie rond de waarde van 2018. Aanhoudende problemen met kerncentrales in Frankrijk en België kunnen de marktprijzen voor elektriciteit verhogen en daarmee de marktpositie nog verder verbeteren. De marktpositie in 2024 ligt in een bandbreedte tussen de waarde van 2021 (rode pijl) en een waarde dit ruim boven het huidige niveau ligt (blauwe pijl).
Op langere termijn, vanaf 2023/24, zullen draaiuren van WKK onder druk komen te staan door een toenemend aandeel wind en zon, al blijven er kansen voor flexibel vermogen. Het inzetten van WKK voor eigen belichting blijft komende jaren zeer rendabel.
Marktpositie 2018
De sprak spread op basis van de forwards is voor Q1 en Q4 redelijk goed. Een koude winter en techni-sche problemen met kerncentrales in Frankrijk en België kunnen deze spark spread nog verder verbete-ren.
In het algemeen zijn er een aantal ontwikkelingen; de overcapaciteit in Nederland begint steeds meer af te nemen waardoor gascentrales in de piekuren steeds meer prijszettend worden en in Duitsland begint de overcapaciteit ook steeds meer af te nemen. In België dreigt een tekort aan elektriciteit en in Frank-rijk hangt dat vooral af van de problemen met kerncentrales. Het gevolg is dat er vanuit Nederland steeds meer elektriciteit wordt geëxporteerd en gascentrales uit de mottenballen worden gehaald. Dat laatste werkt tot op zekere hoogte prijsdrukkend, maar de marktpositie van WKK is wel gunstiger (in de merit order).
De CO2-prijs vertoont een licht stijgende trend terwijl de kolenprijs eveneens een stijgende trend ver-toont. Het wereldwijd grote aanbod van aardgas houdt de gasprijs onder druk. Voor WKK zijn dit gunstige signalen.
Marktpositie 2021
Uit de forwardprijzen volgt een lichte afname van de spark spread richting 2021. De barometer daalt daarmee enigszins ten opzichte van 2018. Vooral in Q2 wordt de gemiddelde elektriciteitsprijs tijdens daguren lager. In Q1 en Q4 wordt het prijsniveau op de korte-termijnmarkt steeds meer afhankelijk van wind aanbod. Het is onzeker of de problemen met kerncentrales aanhouden tot 2021 en deze lijken dan ook nog niet in de prijzen voor 2021 verwerkt. Zijn de problemen moeilijk oplosbaar dan kan dit een sterk prijsverhogend effect hebben. Interessant in dit licht is dat Nicolas Hulot, de kersverse milieuminister van Frankrijk, aangeeft dat Frankrijk de mogelijkheid onderzoekt om tot wel zeventien kerncentrales te sluiten voor 2025. Dit omdat hij het aandeel van kernenergie in de elektriciteitsmix van het land wil terugdringen. Ook in Duitsland zal geleidelijk de overcapaciteit afnemen. Dat zal komende jaren tot verder prijsherstel leiden hoewel dit nog maar beperkt zichtbaar is op de forward markten. De verwachting van Energy Matters is dan ook dat de marktprijzen in Q1 en Q4 nog wat verder kunnen stijgen. Door op de gunstige momenten te draaien zal de opbrengst per kWh nog wat verder stijgen terwijl ook de opbrengst voor snel regelend vermogen toeneemt.
Bestaande WKK kan op basis van variabele kosten heel goed draaien voor netlevering. Flexibiliteit bieden op de day-ahead, intraday en onbalansmarkt zal een extra inkomstenbron opleveren. Investeren in nieuwe WKK voor netlevering is tot 2020 meestal niet rendabel. Met eigen gebruik van elektriciteit uit WKK verbetert de situatie, afhankelijk van de verhouding eigen gebruik en netlevering.
Het inzetten van de bestaande WKK en investeren in nieuwe WKK voor eigen belichting waarmee de inkoop van elektriciteit wordt vermeden, blijft zeer rendabel Het risico voor afnemende draaiuren voor netlevering speelt bij belichting slechts beperkt een rol.
Perspectief 2024
Richting 2024 zal de capaciteit van grote elektriciteitscentrales in Nederland en Duitsland verder afne-men. Export naar Duitsland en België zal toenemen als gevolg van de uitbedrijfname van kerncentrales (‘Atomausstieg’ in Duitsland van 2018 tot 2022 en in België vanaf 2024/25). Een grote onzekerheid is de CO2 prijs maar de algemene verwachting is dat de hervormingen van het ETS zorgen voor een fors hogere prijs. Kolenvermogen gaat het daardoor moeilijk krijgen. Voor de langere termijn wordt een steeds grotere spreiding van elektriciteitsprijzen verwacht met als gevolg een verbetering van de spark spread tijdens de ca. 3.200 draaiuren van een WKK. Na 2024 kunnen de draaiuren voor netlevering weer onder druk komen door een grotere productie van duurzame bronnen.
Over de barometer
De WKK Barometer is tot stand gekomen als onderdeel van Kas als Energiebron in opdracht van LTO Glaskracht Nederland en het Ministerie van Economische Zaken.
Energy Matters is een onafhankelijk adviesbureau op het gebied van energiebesparing en decentrale opwekking met WKK en duurzame energie. Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.