Ik wil meer weten over aardwarmte

Aardwarmte in de glastuinbouw

Aardwarmte is ondergrondse warmte in diepere aardlagen. Aardwarmte, oftewel geothermie, is een belangrijk alternatief voor het gebruik van aardgas in de glastuinbouw; in potentie kan aardwarmte de helft van de warmtebehoefte van de glastuinbouw dekken (na aftrek van de verwachte energiebesparing), zo’n 30 PJ. Per eind 2017 staat de teller op 6 PJ, overeenkomend met een CO2 reductie van 0,3 Mton.

Aardwarmtetoepassing in Nederland staat nog aan het begin van de ontwikkeling met ruim 20 gerealiseerde projecten (vrijwel allemaal in de glastuinbouw). Kas als Energiebron streeft ernaar het aantal gerealiseerde projecten per jaar te vergroten. Er is veel animo in de sector. Om het potentieel te kunnen benutten werkt Kas als Energiebron samen met de branchevereniging Geothermie Nederland aan verbeteringen op het gebied van de financiering, professionalisering van de aardwarmteketen en kennisontwikkeling.

In 2014 is een versnellingsplan opgesteld, in 2017 is dat geëvalueerd. Projecten zijn complexer, duurder en groter geworden. Aardwarmte is -nog steeds- een kostbare toepassing. Verdere ontwikkeling van aardwarmte in de glastuinbouw is een uitdaging én kansrijk en noodzakelijk voor het behalen van de CO2-doelen voor 2020 en het traject richting klimaatneutrale glastuinbouw (met tussendoel voor 2030).

Inzet Kas als Energiebron

Kas als Energiebron heeft de ontwikkeling van aardwarmte geïnitieerd en vanaf 2007 een voortrekkersrol gehad voor de doorontwikkeling. Aanpak via oplossen van belemmeringen (maatwerkgarantie, ontwikkelen en voortzetten brede garantieregeling, MEI-subsidie, ontwikkelen oplossing voor bijvangst olie en gas, stimuleren professionalisering van de operators door bijdrage aan kennismedewerker DAGO, project met DAGO voor opzet, aanpak, proces voor industriestandaarden, V/G handboek, opschalen naar QHSE template gebaseerd op ISO normen en opzet, organisatie en financiering van de brede kennisagenda aardwarmte met betrokkenheid van relevante stakeholders).

Het kader is inmiddels breder geworden: DAGO, Platform Geothermie, EZK (energieakkoord, warmte-visie, energieagenda en verbeterproject geothermie) en EBN. Toepassingen in de gebouwde omgeving en industrie zijn op de agenda gekomen. Er is een geothermiesector ontstaan. EBN gaat mogelijk deelnemen in projecten. De voortrekkersrol gaat naar andere partijen, met name Geothermie Nederland als fusie tussen DAGO en Platform Geothermie.

Vanuit Kas als Energiebron blijven we aardwarmte stimuleren en onze belangrijkste actiepunten zijn:

• Ondersteuning door kennisontwikkeling en onderzoek gericht op de toegenomen complexiteit en voorschriften, kennisontwikkeling rond diepere en ondiepere aardwarmte, optimalisatie van aardwarmte, zowel ten aanzien van aanleg als bij het duurzame(re) gebruik en innovaties. De hiervoor bedoelde Kennisagenda Aardwarmte van Kas als Energiebron is per eind 2020 beëindigd. EBN voert nu in opdracht van het ministerie van EZK het vervolg uit: de Kennis en Innovatie Roadmap Aardwarmte. Hoofdoel: een ‘zorgeloze’ toepassing van aardwarmte bij de energietransitie van de glastuinbouw, de gebouwde omgeving en de industrie.
• Bevorderen van standaardisatie en verdere professionalisering van de geothermiesector via Geothermie Nederland.
• Aardwarmtebeleid van de glastuinbouw inbedden in breed aardwarmtebeleid voor alle doelgroepen, aansluitend bij de beleidsbrief geothermie van EZK en het klimaatakkoord, met als doel verantwoorde versnelling van geothermie. Voortrekkersrol ligt bij andere partijen. Beleidsmatige aansluiting van aardwarmte in de glastuinbouw met de gebouwde omgeving  en regionale (warmte-) initiatieven. Vanuit Kas als Energiebron blijven sturen op het oplossen van belemmeringen en benutten van kansen voor glastuinbouwtoepassingen en passende wet- en regelgeving.
• Het doel dat we in 2014 formuleerden was een toename met minimaal 1 PJ geothermie per jaar, waardoor 7,5 PJ totaal in 2020 wordt bereikt. Dit is niet helemaal gerealiseerd (6,2 PJ). In 2021 worden 3 nieuwe doubletten verwacht en er zijn er nog 40 in voorbereiding, waarvan de helft al redelijk gevorderd. 
• Inzet voor het Klimaatakkoord is dat er in 2030 35 succesvolle nieuwe projecten in de glastuinbouw zijn gerealiseerd. Dit betekent ca 25-30 PJ in 2030.

Praktijkvoorbeelden

Een groot deel van de glastuinbouw is gevestigd in gebieden waar volgens onderzoek aardwarmte kan worden gewonnen. De huidige werkende aardwarmtebronnen en projecten in ontwikkeling zijn te vinden op de website van Geothermie Nederland,  de NLOG site van TNO en op de site Alles over Aardwarmte.