Freesiateelt toekomstproof

Beschrijving

Doel:

Dit levert kennis op voor telers om over te kunnen stappen op een jaarrond goede kwaliteit freesia met toepassing van led belichting. Dit t.a.v. toepassing van welk licht/temperatuur verhouding en toe te passen lichtspectrum.

Toelichting:

Freesiatelers willen jaarrond een constantere productie dan nu het geval is. Dit heeft grote voordelen richting de markt en voor de arbeidsplanning. Een manier om dit te bereiken is een hogere teelttemperatuur, gecombineerd met meer licht in de winter. Freesia wordt nu nog vaak geteeld in relatief oude kassen. Er zit grote variatie in de productie van freesia gedurende het jaar. In de winter ligt de productiviteit laag. Er wordt dan zeer koel geteeld (8-10˚C) en belicht met een lage intensiteit SON-T (±65 μmol/m2/s). In een voorstudie is een teeltanalyse gemaakt en is modelmatig berekend wat de effecten zijn van verschillende belichtingsscenario’s. Deze voorstudie heeft zeer interessante inzichten opgeleverd. Kort samengevat:

Een belichting rond de 200 μmol lijkt een goede balans te geven tussen productiviteit en benutting van investeringen (uren inzet) en verhoogt de productiviteit en CO2-benutting sterk. De warmte die vrijkomt bij de belichting wordt efficiënt gebruikt, waardoor de productiviteit per eenheid warmtevraag sterk stijgt. Om de elektravraag te beperken moet met LED of hybride worden belicht. In de nachtelijke uren moet goed geïsoleerd worden en mogelijk met actieve ontvochtiging en warmteterugwinning.

Wel blijven aan aantal plantfysiologische vraagstukken over:

• In hoeverre is de licht/temp.verhouding waarmee in de voorstudie is gerekend juist?
• Kan freesia alle extra assimilaten omzetten in productie van extra/zwaardere haken, en grotere knollen aan het einde van de teelt.
• Krijgt freesia geen fysiologische problemen bij de jaarrond hogere teelttemperaturen?
• Krijgt freesia geen fysiologische problemen bij onnatuurlijke lichtspectra (hybride en/of full-LED), vanwege de veranderde verhouding belichting/daglicht?

Aanpak:

In drie proefkassen van ±85 m2 per proefkas netto wordt de proef uitgevoerd. Hoofdvraag is de licht/temperatuurverhouding. De proefopzet is als volgt:

• De drie proefkassen hebben verschillende temperatuursetpoints, afgeleid van de eerder bepaalde licht/temperatuurverhouding waarmee in de voorstudie is gerekend.
• In twee proefkassen worden twee zones gemaakt met een verschillende lichtintensiteit (130 en 200 μmol/m2/s) met hybride belichting.
• In de derde proefkas met de hoogste temperatuur (17.5 °C) wordt alleen met 200 μmol/m2/s belicht wat ruimte biedt om de andere helft van de kas met 200 μmol/m2/s full-LED in te richten. 

In de proef worden planttemperatuur gemeten naast de fotosynthese om te meten of de lichtbenutting goed is. Daarnaast worden blad- en knol-samples genomen, alle bloemtakken en haken geteld en gewogen, kwaliteit beoordeeld, het percentage drogestof en vaasleven bepaald.

Op basis van de resultaten worden de berekeningen uit de voorstudie aan een duurzame kasinrichting met een goede warmtebalans verder aangescherpt.

De gewascoöperatie Freesia financiert 26.000,- en de lampen/bollen worden beschikbar gesteld door de leveranciers/telers-veredelaars.

Resultaten

Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat het telen van freesia op zich prima kan bij zowel 11.5, 14.5 als 17.5°C etmaal kasluchttemperatuur wanneer er voldoende wordt belicht. Ook full-LED deed niet onder aan de hybride behandelingen in de 17.5°C etmaal afdeling. Wat aangeeft dat het gebruikte RWB-lichtspectrum van de LED-behandeling dus ook geen problemen geeft voor wat betreft de ontwikkeling en productie van de getoetste freesia-cultivars.
Maar wanneer gekeken wordt naar productie wordt duidelijk dat telen bij 11.5°C etmaal met 200 μmol/m²/s PAR in de hoogste productie resulteert, waarbij het aantal stuks vergeleken met 14.5°C niet anders is, maar de haken wel zwaarder en ook kwalitatief beter zijn. Waarbij de teelt bij 17.5°C etmaal de minste haken en lichtste haken produceerde. Om deze 11.5°C etmaal te realiseren in de winter is de warmte vraag voor zowel full-LED als SON-T zeer beperkt, waarbij in de donkerste periode (week 1-4) gemiddeld minder dan 1m³ gas per m² vereist is. Deze lage warmtebehoefte is dan ook relatief eenvoudig fossielvrij in te vullen. Waarbij wel rekening gehouden moet worden met jaren die kouder zijn dan gemiddeld (zie tabel 15 in bijlage II met daarin de warmtevraag berekend voor een reeks verschillende jaren). Het bijkomende voordeel aan belichten met full-LED tegen over hybride of SON-T is dat in het voorjaar en de herfst er minder geventileerd hoeft te worden en hierdoor de CO₂ dosering afneemt en de benutting van CO2 voor fotosynthese toeneemt.
De hoofdconclusie is dat freesia, vanwege de hoge lichtbenutting bij een lage temperatuur, bij uitstek een gewas is waarbij een jaarrond hoogproductieve en fossielvrije teelt goed haalbaar lijkt.