Diffuus kasdek - maak het eens helder

Beschrijving

Het effect van diffuus licht is in onderzoek bewezen. Diffuus glas is door producenten volop ontwikkeld en er zijn diverse producten te koop voor telers. De keuze voor het juiste glastype blijft voor een teler echter lastig door tal van onzekerheden waaronder het integrale effect van de lichttransmissie en de diffusiteit van diverse glastypen in een praktijkkas en het effect van het glas in de loop van het seizoen op zijn gewas. Vooral de aan het diffuus glas verbonden meeropbrengsten blijken voor telers een onzekere factor. Hierdoor zien wij dat meer (grote) telers geneigd zijn voor het “zekere/’het bekende” te kiezen, namelijk glas met een (zeer) lage diffusiteit of zelfs helder glas, soms wel voorzien van 2xAR om voor maximaal licht te gaan. In de praktijk heerst daarnaast ook nog het idee/gevoel dat toepassing van diffuus glas het energiegebruik verhoogt.

Het doel van dit project is het verkrijgen en begrijpen van praktijkgegevens van verschillende gewassen en glastypes. Dit om inzicht te krijgen in:

• De meerwaarde van diffuus glas op de productie afhankelijk van de diffusiteit.
• Of er aanwijzingen zijn dat energiegebruik onder diffuus glas hoger is
• Of er sprake is van een verhoogde koptemperatuur in de zomermaanden

Daarvoor wordt het project opgedeeld in een 5-tal werkpakketten:

Werkpakket 1: Inventarisatie. Bezoek en interview deelnemende bedrijven. Na deze inventarisatie zou een groep van 20 bedrijven die daadwerkelijk meedoen over moeten blijven. Ook wordt in overleg met de ondernemer de definitieve dataverzameling opgezet. Klimaatdata zal daar meestal een onderdeel van zijn, naast eventueel additionele metingen in de kas en van het glas.

Werkpakket 2: Opzetten dataverzameling. Betreft het meten van klimaatdata en de lichtsom in de kas bij de verschillende bedrijven, van een aantal bedrijven het meten van de diffusiteit en lichtdoorlatendheid van het glas. Voor een zuiver vergelijk tussen de diffuus en  “dezelfde” (de referentie) kas met helder glas, zullen berekeningen van de kas worden ingezet (waar nodig), om effecten van het glastype te scheiden van effecten van de lichttransmissie (kasinrichting e.d.).

Werkpakket 3:  Bepaling gewas performance. In dit werkpakket wordt de gewasperformance bepaald aan de hand van teelt- en gewasregistratiegegevens en wordt een zo goed mogelijk vergelijk gemaakt van een gesimuleerde referentiekas aangezien er verschillen zullen zijn in ras en plantdata. Met behulp van de resultaten uit wp2 wordt de lichtsom op het bedrijf in de te volgen kasafdelingen bepaald en gevolgd en gerelateerd aan de gewasperformance. Tot slot wordt een vuitsregel opgesteld voor productie-effect in relatie tot de diffusiteit.

Werkpakket 4: Energy performance. Berekenen van het energieverbruik en deze relateren aan het glastype om te bepalen of diffuus glas wel of niet meer energie vraagt. Relateren van het energieverbruik aan dat van de (gesimuleerde) referentiekas. Analyseren van eventuele verschillen in energiegebruik aan jaargetijde, klimaatomstandigheden of eventuele andere factoren.

Werkpakket 5: Communicatie & Rapportage. Naast ‘reguliere communicatie’ wordt er een brede diffuus licht middag georganiseerd.

Als doelgewassen worden tomaat, komkommer, paprika, chrysant, alstroemeria  en – mits er voldoende telers deelnemen - ook roos en aardbei meegenomen.

Resultaten

Diffuus glas kan potentieel bijdragen aan de doelstelling van een rendabele duurzame glastuinbouw, door de verbeterde groeiomstandigheden (productie en kwaliteit) zonder energetische gevolgen. In de praktijk heeft diffuus glas ingang gevonden, maar er rezen twijfels. Belangrijkste oorzaak is dat in de praktijk (in tegenstelling tot experimenten) de onderdelen licht en diffusiviteit onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dat was de aanleiding om dit onderzoek te doen, met name lichttransmissie en diffusiviteit in de praktijk te ontrafelen.

Voor dit project zijn de gegevens van vijf bedrijven gebruikt die zowel een kas met diffuus dek als een kas met helder dek hebben, met de gewassen komkommer, tomaat en cherrytomaat. Klimaatgegevens, lichtniveau op gewashoogte en opbrengstgegevens werden geanalyseerd om de twee vragen 1.’ Resulteert diffuus glas in de praktijk in een hogere opbrengst?’ en 2. ‘Verschilt het energiegebruik onder diffuus glas van het energiegebruik onder helder glas?’ te beantwoorden. Om te corrigeren voor andere factoren (zoals plantdatum) is voor alle teelten de ‘radiation use efficiency’ bepaald, dat is: hoeveel kilo’s worden geoogst per eenheid beschikbare zonnestraling. Gemiddeld genomen over alle teelten (inclusief belichte) was de RUE in de diffuse kassen 8% hoger t.o.v. de heldere kassen. Na correctie voor alle andere factoren is er duidelijk geen verschil in energieverbruik tussen een diffuse en een heldere kas. Daarom is de energie-efficiëntie in de diffuse kassen hoger t.o.v. de heldere kassen.