Perfecte roos: de oogst van acht jaar onderzoek

Arie de Gelder (WUR)

In 2013 startte het onderzoek ‘ Een perfecte roos. Energiezuinig geteeld’. Omdat roos een meerjarige teelt is, was het project opgezet voor 2,5 jaar. Na het eerste project volgden drie verlengingen van het onderzoek met steeds nieuwe accenten zodat uiteindelijk het gewas Red Naomi nu acht jaar oud is. Een van deze accenten was het vervangen van een deel van de Red Naomi! door de cultivar Avalanche. Na acht jaar gaat er nu een eind komen aan dit onderzoek. Vrijdag 11 juni is, tijdens een bijeenkomst voor de rozentelers, het traject afgesloten. Een traject waarvan de telers zeggen veel geleerd te hebben.

Leerpunten.
De inzet van koeling in de eerste jaren, wat teelttechnische voordelen heeft maar economisch een uitdaging is. Koeling heeft daarom in de praktijk maar beperkt uitbreiding gekregen. Tussenbelichting met LED die niet verder wordt toegepast, omdat het geen voordelen biedt in de teelt. Een keuze voor een ‘rozen spectrum’ bij LED, omdat onder alleen rood-blauwe LED de takken te zwaar bedoornd werden en te kleine knoppen gaven. De discussie over spectrumeffecten van LED bij roos heeft de discussie voor andere gewassen op dit punt gestimuleerd. Veel minder inzet van een minimumbuis op het ondernet en meer gebruik van schermen tegen uitstraling zijn punten die in de praktijk navolging kennen. Monitoring en bestrijding van meeldauw, waarbij de rol van haarden voor verspreiding naar voren kwam. En dat de inzet van groene middelen, in combinatie met dagelijkse inzet van UV-C en beperkt gebruik van chemische middelen, de aantasting door meeldauw kan terugdringen.

Perfectie
De eisen voor een perfecte roos waren in 2013 een knophoogte van 5 cm, een steelgewicht van 0.85 gram/cm, een vaasleven van tien dagen en een constante productie. De knophoogte is gemiddeld boven de grens van 5 cm gebleven en de laatste twee jaar in winter en voorjaar 5.5 cm geweest. Het steelgewicht bij een lengte van 80 cm voldeed vrijwel aan de doelstelling van 0.85 gram/cm. Bij kortere lengtes werd dat niet gehaald. Het vaasleven was meer dan tien dagen, alleen als de rozen te rauw werden geoogst, of er vroegtijdig Botrytis optrad, was het vaasleven korter. De productie kon wel variëren per periode en per week maar met vijf tot acht stelen per m2 per week was er een redelijke mate van constantheid in de productie.

Grenzen
Naast deze positieve punten zijn er verbeterpunten voor perfectie. Zo is de bloem van Red Naomi! donker van kleur, dat kan een nadeel vormen. De knopvorm van Avalanche in de winter is te spits en de knop komt in de winter flapperig open.
In een onderzoek, waarin integraal alle aspecten van de teelt meespelen om te demonstreren dat een nieuwe teeltwijze of techniek kan worden toegepast, worden grenzen opgezocht. Dan kun je over grenzen heen gaan zodat de kwaliteit niet optimaal is. Dat is ook geregeld gebeurd en was leerzaam.

Energie
Er is in 2019 en 2020 gemiddeld 5750 uur per jaar belicht. Dit kan duurzaam worden ingevuld met stroom van wind en waterkracht. Er is in die twee jaren met koeling en ontvochtiging voldoende energie verzameld (1150 MJ/m2.jaar) om in de warmtevraag (911 MJ/m2.jaar) te voorzien. Voor de warmtevoorziening wordt daarbij uitgegaan van een elektrische warmtepomp en een aquifer. Als de CO2 afkomstig is van een externe bron, zoals OCAP, kan de rozenteelt ondanks dat het een energie-intensieve teelt is zonder fossiele energie.

Het onderzoek heeft niet geleid tot een standaard recept voor een perfecte roos. Dit onderzoek stopt, maar de sector blijft zich inspannen voor verbeteringen om topkwaliteit te leveren. Een stap naar de combinatie van SON-T met LED wordt door meerdere bedrijven overwogen. Perfectie blijft een mooi streven, daarvoor blijft onderzoek en ontwikkeling nodig, maar wel met een andere opzet.

Perfecte Roos duurzaam geteeld wordt gefinancierd door Kas als Energiebron, het energie-innovatie programma van het ministerie van LNV en Glastuinbouw Nederland, en door de gewascoöperatie Roos.

Meer nieuws licht