Schermen tijdens een hittegolf van groot belang

Peter Geelen (Plantmonitoring.nl)

Komende week staat er weer een zomerse week met hoge instraling voor de deur. Het uitgelezen moment om aandacht te vragen om het gewas te beschermen in de nacht, en wel tegen de desastreuze gevolgen van uitstraling. Tijdens de kraakheldere nachten in de zomer is de uitstraling ook op z’n hoogst. In combinatie met de hoge gewastemperatuur én worteltemperatuur op het einde van de dag levert dit grote risico’s op voor de kwaliteit en gezondheid.

Uitstraling schaadt de plantgezondheid
Allereerst zorgt het energielek door uitstraling voor een verlaging van de verdamping waardoor de warme wortels een (te) hoge worteldruk kunnen opbouwen. Het risico op condensatie bovenin het gewas neemt ook toe doordat de bovenkant van het gewas afkoelt en kouder wordt dan de kaslucht. Daarnaast lijden de jonge cellen aan verminderde toevoer van calcium door gebrek aan verdamping. Ook ontberen de jonge cellen aan concurrentiekracht om assimilaten met de warmere sinks onderin het gewas, als ze afkoelen door uitstraling. De verdeling van assimilaten hangt namelijk af van de temperatuurverdeling in het gewas.
De combinatie van de aanleg van zwakkere cellen en het risico op te hoge worteldruk en/of condensatie maakt gewassen gevoeliger voor kwaliteitsproblemen en/of schimmelaantastingen zoals gescheurde vruchten, bladranden/tipburn, Botrytis, Mycosphaerella, Mucor, binnenrot, glazigheid, etc. Uitstraling ‘benutten’ om de kop sterker te maken heeft dus een averechts effect. Bovendien wordt de etmaaltemperatuur van het groeipunt, de vruchten en bloemen bovenin het gewas bijna volledig bepaald door de hoge instraling overdag. Daar heeft het niveau van uitstraling en een nachtlengte van 8 uur weinig invloed op.  

Goede ervaringen met schermen tegen uitstraling
Het goede nieuws is dat er al vele goede ervaringen zijn opgedaan in de afgelopen jaren om de negatieve effecten van uitstraling te verminderen door het gewas te beschermen tegen uitstraling met een schermdoek. Het gevolg is dat het energielek door uitstraling tussen een uur voor zon-onder tot een uur na zon-op wordt verlaagd, omdat het schermdoek warmer is dan het kasdek. Een 100% bedekking kan worden gerealiseerd met een open ‘zonnescherm’ of twee energieschermen tegen elkaar dicht te trekken. Is er slechts één energiescherm of verduisteringsscherm aanwezig, dan is het niet nodig om dit 100% te sluiten om uitstraling te verminderen. Met een schermstand van 80-90% is het effect op uitstraling al aanzienlijk, terwijl dit geen effect heeft op de afkoeling van de kas of afvoer van vocht. Een eenvoudig controle is een gelijke temperatuur en absoluut vocht onder en boven het scherm. Dan is er ook geen risico op kouval en trek in de kas die temperatuurverschillen veroorzaken. Een meetbox boven het scherm is hierbij dus onmisbaar.

Overtuig jezelf
De effecten van uitstraling op de energiebalans van het gewas zijn eenvoudig te monitoren met een warmtebeeldcamera. Heb je een hand IR-meter dan kan dit ook een eerste stap zijn om de temperatuur in de kop van het gewas te ervaren met en zonder schermen tegen uitstraling. Ervaringen uit het verleden zijn hier te bekijken: . Er is bovendien een simulatietool ontwikkeld om de effecten van schermen op onder andere uitstraling voor verschillende gewassen te demonstreren. Deze is te vinden op het tabblad Academy van de website www.kasalsenergiebron.nl
Op de weg naar een rendabele én duurzame teelt met een sterk en gezond gewas mag het jaarrond schermen tegen uitstraling dus niet ontbreken.

Ben je geïnteresseerd om je meer te verdiepen in de achtergronden van Het Nieuwe Telen, ga dan naar de website www.kasalsenergiebron.nl. Daar wordt op korte termijn de inschrijving weer geopend voor nieuwe basisgroepen en de vervolggroepen in het najaar van 2020.

Meer nieuws Het Nieuwe Telen