Monitoring huidmondjesopening: voldoende opening onder LED-belichting?

Govert Trouwborst (Plant Lighting)

Huidmondjes spelen een cruciale rol in de assimilaten-, vocht- en energiebalans van een gewas. Een te beperkte opening remt de groei. Echter, als huidmondjes verder open staan dan nodig, dan leidt de extra verdamping tot onnodig energieverbruik. Huidmondjes fungeren dus tussen de vangrails van noodzaak en overmaat. 'Live' inzicht in de openingsstand van de huidmondjes (stomata) is dus zeer gewenst.

De doelstelling van dit onderzoek was tweeledig:

  1. Ontwikkeling en validatie van de stomata-sensor voor ‘live-meting’ van huidmondjesgedrag in de kas. Dit werkpakket is uitgevoerd bij voorbeeldgewas anthurium.
  2. Kennisontwikkeling over het gedrag van huidmondjes onder LED-belichting bij voorbeeld-gewas paprika. Wat is de minimale energietoevoer, zodat de huidmondjesopening de fotosynthese niet beperkt? Deze vraag geldt in brede zin bij telen onder full-LED belichting.

Voor Anthurium is gebleken dat de stomatasensor die gevoed wordt door een netto stralingsmeter schattingen van de huidmondjesgeleidbaarheid geeft die in dezelfde orde grootte liggen als die gemeten worden door nauwkeurige fotosynthese-meetapparatuur. Een belangrijk aandachtspunt blijft dat de betrouwbaarheid van de stomatasensor afhangt van de betrouwbaarheid en representativiteit van de meetpositie van alle gebruikte sensoren. Dit vraagt aandacht van de teler.

Afvoer van energie
Voor paprika bleek in een proefopstelling dat niet het aanbod van energie leidend was in de huidmondjes-geleidbaarheid, maar de afvoer van energie: enerzijds via convectie, anderzijds via verdamping. In de praktijk zal dus in de situatie van LED-belichting én een huidmondjesbeperking voor de fotosynthese allereerst de uitstraling (is afvoer van energie) moeten worden geminimaliseerd en de convectieve afdracht van energie moeten worden verkleind, zodat de verdamping de primaire afvoer van energie wordt. Een hoger percentage blauw licht stimuleerde ook de huidmondjesopening, en biedt een oplossing als het niet lukt om voldoende verdamping te realiseren door beperking van de afvoer van energie.
Met de ontwikkelde kennis kan een ‘vangrail’ worden opgesteld voor de huidmondjes-opening. Hierdoor kunnen licht, CO2 en warmte efficiënter benut worden. Met behulp van een fotosynthesemodel kan ‘live’ in beeld gebracht worden of huidmondjes wel voldoende open staan. Anderzijds gaat warmte onnodig verloren als huidmondjes verder open staan dan nodig, doordat dan meer (latente) warmte moet worden afgelucht (ontvochtigen) of onnodig veel verneveld wordt.

Meer nieuws Het Nieuwe Telen